Ўзбекистоннинг Хоразм вилояти шароитида тупроқ деградацияси омилларининг дарахт ўсимликлари биопотенциалига таъсирини экологик баҳолаш
Ushbu dissertatsiya tadqiqoti O'zbekiston Respublikasi Qoraqolpoq tabiy fanlar ilmiy-tadqiqot instituti va Urganch davlat universiteti hamkorligida tayyorlangan bo'lib, uning asosiy maqsadi O'zbekistonning Xorazm viloyati sharoitida tuproq degradatsiyasi omillari va ularning daraxt o'simliklari biotialiga ta'sirini ekologik baholashdan iboratdir. Tadqiqotda tuproq degradatsiyasining turli omillari, jumladan sho'rlanish, eroziya va boshqa omillarning daraxtlarning o'sishi, rivojlanishi va umumiy ekologik holatiga ta'sirini o'rganishga qaratilgan. Shuningdek, tadqiqotda sharoitga chidamli daraxt turlarini tanlash bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan va ularning samaradorligi asoslab berilgan.
Asosiy mavzular
- Tuproq degradatsiyasi omillari va ularning daraxtlar biotialiga ta'siri: Tadqiqotning asosiy qismi tuproq degradatsiyasining turli omillari, jumladan sho'rlanish, eroziya, tuproqning sho'rlanish darajasi, yer osti suvlari sathining o'zgarishi kabi omillarning daraxt o'simliklarining o'sishi, rivojlanishi va umumiy ekologik holatiga ta'sirini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda Elaeagnus angustifolia, Populus euphratica va Ulmus pumila kabi daraxt turlarining Xorazm viloyati sharoitidagi holati tahlil qilingan.
- Daraxt turlarining ekologik baholanishi va tavsiyalar: Tadqiqotda Xorazm viloyatidagi tuproqlar va iqlim sharoitiga chidamli bo'lgan daraxt turlarini tanlash bo'yicha ilmiy asoslangan tavsiyalar ishlab chiqilgan. Jumladan, tuproqning sho'rlanish darajasi va yer osti suvlari sathini hisobga olgan holda, mos daraxt turlarini tanlash, ularni parvarishlash va ulardan samarali foydalanish usullari ko'rsatilgan.
- Tuproq degradatsiyasining biomonitoringida daraxtlardan foydalanish: Tadqiqotda daraxtlarning biomonitoring ko'rsatkichlari (o'sish, biomassa, barglar va boshqalar) va ularning tuproq degradatsiyasi bilan bog'liqligi o'rganilgan. Bu esa tuproq holatini baholash va ekotizimlarning barqarorligini ta'minlashda daraxtlardan biomonitor sifatida foydalanish mumkinligini ko'rsatadi.