Ipаk sаnoаti tolаli chiqindilаri аsosidа sorbent olishning ilmiy vа аmаliy аsoslаri
Ushbu dissertatsiya Oʻzbekiston Respublikasi kimyo sanoatining innovatsion rivojlanishiga qaratilgan tadqiqotlar doirasida bajarilgan. Tadqiqotning asosiy maqsadi ipak sanoati chiqindilaridan samarali sorbentlar olish va ulardan foydalanishning ilmiy va amaliy asoslarini ishlab chiqishdan iborat. Tadqiqotda ipak chiqindilaridan yuqori chastotali nurlar yordamida gidrolizlangan fibroin (GF) olish usuli taklif etilgan. Olingan GF namunalari turli fizik-kimyoviy usullar yordamida oʻrganilgan, jumladan ularning tuzilishi, tarkibi va xossalari aniqlangan. Tadqiqot natijalari ipak chiqindilaridan samarali sorbentlar olish, metall ionlarini ajratib olish va paxta moyini tozalash kabi amaliyotlarda qoʻllash imkoniyatlarini koʻrsatgan.
Asosiy mavzular
- Ipak sanoati chiqindilaridan sorbent olishning ilmiy va amaliy asoslari: Tadqiqot ipak sanoati chiqindilaridan yuqori samarali sorbentlar olish usullarini, jumladan, yuqori chastotali nurlar yordamida gidrolizlangan fibroin olish texnologiyasini oʻrganishga bagʻishlangan. Unda olingan sorbentlarning tuzilishi, tarkibi, fizik-kimyoviy xossalari va ularning metall ionlarini ajratib olish hamda paxta moyini tozalashdagi qoʻllanilishi tadqiq etilgan.
- Gidrolizlangan fibroin asosida sorbentlarning olinishi va oʻrganilishi: Ushbu qismda ipak chiqindilaridan gidrolizlangan fibroinni olish jarayonining optimal sharoitlari, jumladan, yuqori chastotali nurlar ta'sirida gidrolizlash usuli, uning samaradorligi, fizik-kimyoviy xossalari, molekulyar massasi, tarkibi va tuzilishi batafsil oʻrganilgan.
- Sorbentlarning metall ionlarini ajratish va paxta moyini tozalashdagi qoʻllanilishi: Tadqiqotda olingan sorbentlarning kumush, oltin va mis kabi metall ionlarini ajratib olish qobiliyati, shuningdek, paxta moyini tozalash (oqartirish) jarayonidagi samaradorligi oʻrganilgan. Natijalar sorbentning import o'rnini bosuvchi va ekologik toza vosita ekanligini koʻrsatgan.