Абдураҳмон Жомий «Ал-Фавоиду-з-Зиёиййа» асарининг лингвистик тадқиқи

Ushbu dissertatsiya Abuduraxmon Jomiyning «Al-Fawaidu-z-Ziyaiya» asarini arab tilshunosligi tarixida tutgan o'rni, grammatik kategoriyalarni yoritishdagi tamoyillari va usullari, shuningdek, muallifning ushbu sohadagi hissasi hamda boshqa klassik arabshunoslar asarlari bilan qiyosiy tahlilini o'z ichiga oladi. Tadqiqotda Jomiyning tilshunoslikka oid qarashlari, jumladan, grammatik masalalarni yoritishdagi o'ziga xos uslubi hamda zamonaviy arab tilshunosligidagi o'rni batafsil o'rganilgan.

Asosiy mavzular

Kirish: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati, tadqiqot maqsadi va vazifalari, obyekti va predmeti, tadqiqotning O'zbekiston Respublikasi fan va texnologiyalar taraqqiyotining ustuvor yo'nalishlariga mosligi, ilmiy yangiligi va amaliy natijalari, olingan natijalarning ishonchliligi hamda nazariy va amaliy ahamiyati asoslab berilgan. Tadqiqot natijalarini amaliyotga joriy qilinishi, aprobatsiyasi, natijalari, e'lon qilingan ishlari va dissertatsiyaning tuzilishi bo'yicha ma'lumotlar keltirilgan.
I bob. Mavaraunnahr arab tilshunoslik maktabi va unda Abuduraxmon Jomiyning tutgan o'rni: Ushbu bobda «Al-Fawaidu-z-Ziyaiya» asarining arab nahvshunosligi tarixidagi o'rni, uning qo'lyozma nusxalari, toshbosma nashrlari hamda asarning tuzilishi haqida fikr yuritiladi. Shuningdek, Islom dini kirib kelishi bilan arab tilini o'rganishga e'tibor berilishi, arab tilshunosligining rivojlanishida o'rta osiyolik olimlarning hissasi haqida ma'lumot beriladi.
II bob. «Al-Fawaidu-z-Ziyaiya» asarida arab tili grammatikasining yoritilish tamoyillari: Ushbu bobda asarda arab tili sintaksisi va morfologiya qoidalarining yoritilishi tadqiq etilgan. Jumladan, Jomiyning arab tilshunosligiga qo'shgan hissasi, morfologiya va sintaksis qoidalarining yoritilish tamoyillari va o'ziga xos jihatlari ilmiy dalillar orqali ochib berilgan.
III bob. «Al-Fawaidu-z-Ziyaiya» asarida so'z turkumlari bayoni: Ushbu bobda ism turkumining Abuduraxmon Jomiy tomonidan amalga oshirilgan talqini, asarda fe'l turkumining yoritilish tamoyillari, yordamchi so'z turkumlari va ularning Jomiy tomonidan qilingan tasnifi bayon etilgan. Shuningdek, Jomiyning «Al-Fawaidu-z-Ziyaiya» asarida keltirgan o'ziga xos uslubi, zamonaviy arab tilshunosligidagi o'rni va ahamiyati haqida so'z yuritiladi.
Xulosa: Dissertatsiya yakunida Jomiyning «Al-Fawaidu-z-Ziyaiya» asarining tuzilishi, unda arab tili so'z turkumlarining yoritilish tamoyillari bo'yicha amalga oshirilgan tadqiqotlar natijalari umumlashtirilgan. Xulosada asarning arab tilshunosligi tarixida tutgan o'rni, zamonaviy arab tilshunosligi uchun ahamiyati va uning tadqiq etilishi lozimligi ta'kidlanadi.