Донли, дон-дуккакли экинлар селекцияси ва уруғчилиги
Ushbu o'quv qo'llanma "Donli, don-dukkakli ekinlar seleksiyasi va urug'chiligi" fanidan 2018-2019 o'quv yili ishchi dasturi asosida tayyorlangan. Unda donli va don-dukkakli ekinlar seleksiyasi va urug'chiligi fanining nazariy va amaliy mashg'ulotlari, jumladan, dalada tajriba o'tkazish, navlarning xususiyatlarini o'rganish, urug'lik sifatini aniqlash kabi mavzular qamrab olingan. Qo'llanma talabalarga urug'chilik va seleksiya sohasida zaruriy bilimlarni berishga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Donli va don-dukkakli ekinlar seleksiyasi va urug'chiligi: Qo'llanmada donli va don-dukkakli ekinlarning navdorlik belgilari, genetik va biologik xususiyatlari, seleksiya usullari, urug'chilikning ahamiyati, urug'lik sifatini baholash kabi muhim mavzular tahlil qilingan. Jumladan, bug'doy, arpa, javdar, suli, trikale, makka, juxori, tariq, sholi, beda, no'xat, soya, loviya kabi ekinlarning navlari, ularning seleksiyasi va urug'chiligiga oid ma'lumotlar berilgan.
- Dalada tajriba o'tkazish va uni tahlil qilish: Qo'llanmada dalada ilmiy tadqiqot ishlarini o'tkazish, tajriba maydonini tayyorlash, navlarni ekish, kuzatuvlar olib borish, olingan ma'lumotlarni statistik tahlil qilish uslublari batafsil yoritilgan. Bu bobda dalada tajriba o'tkazish uslublari, uning ahamiyati, tajriba maydonini haritalash, variantlarni joylashtirish, tajriba natijalarini yig'ish va tahlil qilish kabi masalalar tushuntirilgan.
- Donli va don-dukkakli ekinlarning navdorlik belgilari va biologik xususiyatlari: Har bir ekin turi bo'yicha navlarning belgilari, jumladan, boshoq shakli, qalinligi, qiloqliligi, don shakli, rangi, kattaligi, shuningdek, o'simlikning bo'yi, rivojlanish davri, kasalliklarga chidamliligi kabi muhim xususiyatlari o'rganilgan. Bu ma'lumotlar navlarni aniqlash va ularning qimmatini baholashda muhim ahamiyatga ega.
- Urug'lik sifatini aniqlash va baholash: Urug'lik sifatini aniqlash uslublari, jumladan, urug'likning tozaligi, 1000 dona urug' vazni, unib chiqish kuchi, unuvchanlik va boshqa ko'rsatkichlarni aniqlash bo'yicha batafsil ma'lumotlar berilgan. Bu uslublar laboratoriya sharoitida bajariladi va urug'likning kelgusi yilgi hosildorligini belgilashda muhim rol o'ynaydi.