COVID-19 ўтказган беморларда кардиореспиратор тизимининг коморбид касалликлари кечишини эрта ташхислаш ва кечиш хусусиятларини прогнозлаш
Ushbu dissertatsiya O'zbekiston Respublikasi sog'liqni saqlash tizimini jahon talablariga moslashtirish, kasalliklarni erta aniqlash va prognozlash borasidagi ilmiy-amaliy ishlar davomida amalga oshirilgan tadqiqotlarga bag'ishlangan. Tadqiqotda COVID-19 ni o'tkazgan bemorlarda kardiorespirator tizimida rivojlanishi mumkin bo'lgan ko'plab kasalliklar, jumladan, yurak-qon tomir tizimi va o'pka kasalliklarining kechishi, ularning xavf omillari va rivojlanish mexanizmlari molekulyar-genetik va gumoral omillar asosida o'rganilgan. Shuningdek, kasallikning oldini olish va davolash bo'yicha taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Asosiy mavzular
- COVID-19 pandemiyasi va uning sog'liqqa ta'siri: COVID-19 pandemiyasining dunyo sog'liqni saqlash tizimlariga ta'siri, kasallikning erta diagnostikasi, davolash, profilaktikasi va reabilitatsiyasi kabi global muammolar hamda ushbu virusning kardiorespirator tizimga ta'siri keng yoritilgan.
- Kardiorespirator tizimi kasalliklarining diagnostikasi va prognozlash: COVID-19 ni o'tkazgan bemorlarda kardiorespirator tizimi kasalliklarining rivojlanishi, kechishi va prognozini aniqlashda gumoral va molekulyar-genetik omillarning roli o'rganilgan. Kasallikning erta aniqlash va prognozlash bo'yicha yangi usullar va tavsiyalar ishlab chiqilgan.
- Genetik va gumoral omillarning roli: Endotelial disfunksiyaning gumoral omillari (endotelin-1, NO, VWF, trombinomodulin) va genetik markerlar (NO-sintaza T786C, ACE I/D) ning COVID-19 o'tkazgan bemorlarda kardiorespirator kasalliklar rivojlanishidagi o'rni tadqiq etilgan.
- Diagnostik va prognozlash dasturlari: Kasallikning rivojlanish xavfini baholash va prognozlash uchun dasturiy ta'minotlar (kalkulyatorlar) ishlab chiqilgan va amaliyotga joriy etish bo'yicha tavsiyalar berilgan.