“Kuzgi javdarning o‘sishi, rivojlanishi va hosildorligiga ekish muddatlari va me’yorlarining ta’siri” (Andijon viloyatining och tusli bo‘z tuproqlari sharoitida)

Ushbu dissertatsiya avtoreferati qishloq xoʻjaligi fanlari boʻyicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini olish uchun tayyorlangan va unda kuzgi javdarning oʻsishi, rivojlanishi va hosildorligiga ekish muddatlari va me’yorlarining taʼsiri Andijon viloyatining och tusli boʻz tuproqlari sharoitida atroflicha oʻrganilgan. Tadqiqotda kuzgi javdar urugʻlarini ekishning optimal muddatlari va me’yorlarini aniqlash, ularning hosildorlikka taʼsirini baholash va iqtisodiy samaradorligini oshirish boʻyicha ilmiy asoslangan tavsiyalar ishlab chiqilgan.

Asosiy mavzular

Kirish: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi, uning respublika fan va texnologiyalar rivojlanishining ustuvor yoʻnalishlariga mosligi, muammoning oʻrganilganlik darajasi, tadqiqotning maqsadi va vazifalari, ilmiy yangiligi, amaliy ahamiyati, tadqiqot natijalarining joriy qilinishi va aprobatsiyasi hamda nashrlari haqida maʼlumot beriladi.
Tadqiqotning ob'ekti va predmeti: Tadqiqot ob'ekti sifatida Vaxshskaya-116 navli kuzgi javdar urugʻlari, Andijon viloyatining och tusli boʻz tuproqlari olingan. Tadqiqot predmeti esa sugʻoriladigan yerlar sharoitida kuzgi ekish muddatlarida qoʻllanilgan urugʻ meʼyorlarini javdarning oʻsishi, rivojlanishi, qishga chidamliligi, tuplanish boʻgʻinining chuqurligi, fotosintetik faoliyati, hosil strukturasi va hosildorlik kabi koʻrsatkichlarga taʼsirini oʻrganishdan iborat.
Metodologiya: Tadqiqotni oʻtkazishda dala va laboratoriya tajribalari, statistik tahlillar va aniqlangan maʼlumotlarning tahlili uchun zamonaviy ilmiy usullar, jumladan, «Методика Государственного сортоиспытания сельскохозяйственных культур» (1989) va boshqa tegishli qoʻllanmalar asos qilib olingan.
Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Birinchi bor Andijon viloyatining och tusli boʻz tuproqlari sharoitida kuzgi javdar urugʻlarini oktyabr oyining birinchi dekadasida (1 va 10 kunlari) gektariga 5,0 mln dona unuvchan urug' ekish yuqori va sifatli don hosili olish uchun maqbul muddat va me'yor ekanligi aniqlangan.
Amaliy natijalar: Tadqiqot natijalari asosida qishloq xoʻjaligi yuristditsiyalari, fermer va klasterlar uchun tavsiyanomalar chop etilgan hamda tajriba sinovlari asosida eng maqbul ekish muddatlari va me’yorlari aniqlanib, amaliyotga joriy etilgan.
Xulosalar: Tadqiqot natijalari boʻyicha asosiy xulosalar keltirilgan, jumladan, optimal ekish muddatlari (20-sentyabr va 1-oktabr) hamda urugʻ meʼyorlari (4-5 mln dona) aniqlanib, ular yordamida yuqori va sifatli hosil olish mumkinligi taʼkidlangan.