Ғўзанинг конвергент дурагайлаш усулида олинган оилалари асосида юқори тола сифатига эга бўлган тизмалар яратиш

Ushbu dissertatsiya avtoreferati Mirxamidova Nodiraxon Azimovna tomonidan tayyorlangan bo'lib, u O'zbekiston Respublikasi Qishloq xo'jaligi vazirligi huzuridagi Qishloq xo'jaligi fanlari bo'yicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini olish uchun taqdim etilgan. Tadqiqotda g'o'za seleksiyasida qo'llanilgan konvergent duragaylash usuli asosida yuqori sifatli tolali navlar yaratish bo'yicha olib borilgan ishlar tahlil qilingan. Avtoreferatda tadqiqotning dolzarbligi, maqsad va vazifalari, ob'ekti va predmeti, uslublari, ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati bayon etilgan. Shuningdek, tadqiqot natijalari bo'yicha keng qamrovli ma'lumotlar, xulosalar va tavsiyalar berilgan.

Asosiy mavzular

Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Dunyo bo'yicha g'o'za tolasining sifatini oshirish va hosildorligini ko'paytirish dolzarb vazifa hisoblanadi. O'zbekistonda ham bu boradagi tadqiqotlar natijasida yuqori sifatli va hosildor navlar yaratishga alohida e'tibor qaratilmoqda. Qishloq xo'jaligi strategiyasida ham yangi seleksion navlar yaratish ustuvor vazifa sifatida belgilangan.
Tadqiqot maqsadi va vazifalari: Konvergent duragaylash usuli orqali olingan g'o'za oilalarida yuqori tolali va iqtisodiy jihatdan qimmatli belgilarga ega bo'lgan navlarni yaratish tadqiqotning asosiy maqsadidir. Tadqiqot vazifalari esa olingan oilalarni baholash, tolasi sifatli genotiplarni aniqlash, genetik bog'liqlikni o'rganish va natijada yangi navlar yaratish hamda ularni tavsiya etishdan iborat.
Tadqiqot ob'ekti va predmeti: Tadqiqot ob'ekti sifatida turli g'o'za navlaridan olingan konvergent duragaylash usuli bilan yaratilgan oilalar tanlangan. Tadqiqot predmeti esa ushbu oilalar va yaratilgan tizmalardagi tolani sifatini yaxshilash va boshqa qimmatli belgilarni o'rganish hamda ularning o'zaro bog'liqligini aniqlashdan iborat.
Tadqiqot natijalari va ilmiy yangiligi: Tadqiqotlar natijasida yuqori tolali va iqtisodiy jihatdan samarali g'o'za navlari yaratilgan. Ilmiy yangilik esa konvergent oilalarda transgressive formalar ajralishini ko'paytirish, genotipik jihatdan ustun navlarni aniqlash, olingan navlarni amaliyotga tatbiq etishdan iborat.
Tadqiqotning amaliy ahamiyati: Yaratilgan yangi navlar va tizmalar O'zbekiston qishloq xo'jaligini rivojlantirishga, paxta tolasining sifatini va hosildorligini oshirishga hissa qo'shadi. Tadqiqot natijalari asosida yaratilgan navlar respublika va xorijiy seleksiyada foydalanish uchun tavsiya etilgan.