An’anaviy va zamonaviy qadriyatlar dialektikasi
Ushbu dissertatsiya Oʻzbekiston sharoitida an'anaviy va zamonaviy qadriyatlar dialektikasini ta'minlashning ijtimoiy-falsafiy jihatlarini ochib berishga bag'ishlangan. Unda jamiyatda an'anaviy va zamonaviy qadriyatlar uyg'unligini saqlab qolishning milliy-ijtimoiy asoslari hamda jamiyatda an'anaviy va zamonaviy qadriyatlar uyg'unligini ta'minlashning taraqqiyot tendensiyalari tahlil qilinadi. Tadqiqotda shuningdek, globalizatsiya sharoitida aksiologik transformatsiya jarayonlari, milliy oʻzlikni rivojlantirish va ma'naviy qadriyatlarning oʻrni kabi masalalar koʻrib chiqiladi. Tadqiqot natijalari boʻyicha taklif va tavsiyalar ham berilgan.
Asosiy mavzular
- KIRISH: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati, uning ilmiy-falsafiy yangiligi, tadqiqotning oʻrganilganlik darajasi, respublika fan va texnologiyalari rivojlanishining ustuvor yo'nalishlariga mosligi, tadqiqotning maqsadi va vazifalari, ob'ekti va predmeti, usullari, amaliy natijalari va ilmiy-amaliy ahamiyati, tadqiqot natijalarining joriy qilinishi, aprobatsiyasi, nashr etilgan ishlari, tuzilishi va hajmi kabi masalalar yoritilgan.
- TADQIQOTNING ASOSIY MAZMUNI: Dissertatsiyaning kirish qismi mavzuning dolzarbligi va zarurati, muammoning oʻrganilganlik darajasi, ilmiy yangiligi, tadqiqotning respublika fan va texnologiyalari rivojlanishining asosiy ustuvor yo'nalishlariga bog'liqligi, ob'ekti, predmeti, metodlari, maqsadi va vazifalari, natijalarning ilmiy va amaliy ahamiyati, amaliyotga joriy qilingani, aprobatsiyasi, nashr etilgan ishlar, tadqiqotning tuzilishi haqida ma'lumotlarni beradi. Shuningdek, "An'anaviy va zamonaviy qadriyatlarni tadqiq etishning nazariy-uslubiy masalalari" deb nomlangan birinchi bobida "an'ana", "qadriyat", "an'anaviy qadriyat", "zamonaviy qadriyat", "an'anaviylik" tushunchalarining ijtimoiy-tarixiy asoslari, ijtimoiy-falsafiy mohiyati, boshqa falsafiy kategoriyalar bilan bog'liqligi tahlil qilingan.
- XULOSA: An'anaviy va zamonaviy qadriyatlar uyg'unligini oʻrganish yuzasidan olib borilgan tadqiqotlar natijasida quyidagi xulosalar taqdim etildi: 1. Bugun sayyoramiz aholisi kishilik tarixidagi eng ogʻir, aksiologik transformatsiya jadallashgan davrda yashamoqda. 2. Qadriyatlarning ijtimoiy taraqqiyotdagi ahamiyati sub'ekt faolligi va ob'ektiv shart-sharoitga qarab ortadi, kamayadi. 3. Tadqiqot ishida aniqlangan qadriyatlar plyuralistik mohiyatga ega. 4. An'anaviy va zamonaviy qadriyatlar integratsiyasi negizida ma'naviy, pragmatik, innovatsion qadriyatlarni oʻzlashtirgan ilmiy-aksiologik dunyoqarashga ega yangi avlod shakllanadi. 5. Qadriyatlar voqelikdagi narsa va hodisalarning mazmun-mohiyatiga shaxs ob'ektiv qadriyatlarni qay tariqa baholash qobiliyatiga qarab ta'sir etadi. 6. Siyosiy ko'rinishdagi an'analar tarixiy ildizga ega boʻlib, davlat hokimiyatidan mustaqil holda shakllangan. 7. Milliy oʻzlikni rivojlantirishga yoʻnaltirilgan tashviqot, tarbiya va ta'limning birligini ta'minlashni taqozo etadi. 8. Bugungi ijtimoiy taraqqiyot tafakkurining aksiologik dixotomiyasi tashqi reallik va sub'ektning baholash shakllarining dualizmidan tashkil topgan.