O‘smir dzyudochi qizlarning biologik xususiyatlarini hisobga olgan holda jismoniy tayyorgarligini takomillashtirish
Ushbu dissertatsiya tadqiqoti o'smir dzyudochi qizlarning jismoniy tayyorgarligini ularning biologik xususiyatlariga asoslanib takomillashtirishga bag'ishlangan. Tadqiqotda sportchilarning yoshiga xos bo'lgan morfologik tiplari va fiziologik xususiyatlari hisobga olinib, jismoniy tayyorgarlikni oshirishga qaratilgan mashqlar va usullar ishlab chiqilgan. Tadqiqot natijalari sportchi qizlarning texnik-taktik tayyorgarligini oshirishda samarali usullarni aniqlash va joriy etishga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Jismoniy tayyorgarlikning dolzarbligi va zaruriyati: Dunyo sport amaliyotida o'smir sportchilarni tanlashda 15-17 yoshga ahamiyat qaratilmoqda. Bu yoshdagi sportchilarda jismoniy, psixofunksional va texnik-taktik imkoniyatlarni shakllantirish muhim ahamiyatga ega. Jahonda dzyudochi qizlarning jismoniy tayyorgarligini oshirish, harakat koordinatsiyasini takomillashtirish bo'yicha izlanishlar olib borilmoqda, ammo natijalar past darajada qayd etilmoqda. Shu bois, morfologik tiplarga asoslanib maxsus jismoniy va texnik-taktik mashqlarni ishlab chiqish zarurati yuzaga kelmoqda.
- Tadqiqotning maqsadi va vazifalari: Tadqiqotning maqsadi sport takomillashuv bosqichidagi 15-17 yoshli malakali dzyudochi qizlarning morfologik xususiyatlarini inobatga olgan holda jismoniy tayyorgarlikini oshirishdan iborat. Vazifalariga esa sport takomillashuvi bosqichida dzyudochi qizlarning fiziologik xususiyatlari va morfologik tiplariga asoslangan mashqlar va usullar jamlanmasini saralab olish, bellashuvlarni tashkil qilishda ularning hususiyatlarini inobatga olib parterda qo'llaniladigan usullarga yaqinlashtiruvchi mashqlarni ishlab chiqish kiradi.
- Tadqiqotning ilmiy va amaliy ahamiyati: Ilmiy yangiligi – sport takomillashuv bosqichidagi o'smir dzyudochi qizlarning morfologik tiplariga asoslangan tabaqalashtirilgan mashqlar hamda ularni amalga oshirishga qaratilgan usullar jamlanmasini kiritish hisobiga texnik-taktik tayyorgarligini oshirish imkoniyatini kengaytirish. Amaliy ahamiyati esa – dzyudo sport turida parter holatida harakatlanishni rivojlantirishga xos maxsus mashqlar majmuini ishlab chiqish, ular kuch va egiluvchanlikni oshirishga yo'naltirilgan.
- Tadqiqot natijalarining joriy etilishi: Tadqiqot natijalari asosida ishlab chiqilgan usullar va takliflar "Dzyudo nazariyasi va uslubiyati" o'quv qo'llanmasiga singdirilgan. Natijada o'smir dzyudochi qizlarning jismoniy ishchanlik darajasi (PWC 170) 13,95% ni tashkil qilgan.
- Xulosa: Kurashning har xil turlariga ixtisoslashgan sportchilarni tayyorlash tizimida mashg'ulot jarayonining samaradorligini oshirish muammosi bo'yicha taniqli olimlar va tan olingan mutaxassislarning ilmiy-uslubiy asarlarini nazariy tahlil qilish va umumlashtirish quyidagi fikrlarni shakllantirishga imkon beradi. Bugungi kunga qadar dzyudochi qizlarni tayyorlash bo'yicha uslubiy tavsiyalar deyarli yo'q. PWC170 testi yordamida 15-17 yoshli dzyudochi qizlarning umumiy jismoniy ish qobiliyati koʻrsatkichlari aniqlandi va tajriba davomida sezilarli oʻsish qayd etildi. Tadqiqot natijalari dzyudochi qizlarning umumiy jismoniy ish qobiliyatini baholash uchun PWC170 koʻrsatkichlarini qoʻllashning maqsadga muvofiqligini tasdiqlaydi.