Barqaror iqtisodiy o‘sish sharoitida aholi bandligini ta’minlashning makroiqtisodiy jihatlari
Ushbu dissertatsiya tadqiqoti "Barqaror iqtisodiy o'sish sharoitida aholi bandligini ta'minlashning makroiqtisodiy jihatlari" mavzusiga bag'ishlangan bo'lib, unda jahon iqtisodiyotidagi global tendensiyalar, O'zbekistonning iqtisodiy rivojlanishi hamda aholi bandligini ta'minlashning dolzarb muammolari tahlil qilingan. Tadqiqotda bandlikning makroiqtisodiy jihatlari, uni ta'minlashning zamonaviy yo'nalishlari, bandlikni rivojlantirishning yangi tendensiyalari, mehnat bozorining holati, shuningdek, norasmiy bandlik muammosi atroflicha o'rganilgan. Tadqiqotda bandlikni oshirish bo'yicha ilmiy-uslubiy va amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Jahon iqtisodiyotida globallashuv jarayoni va raqamlashtirishning tobora chuqurlashib borishi, shart-sharoitlarga ko'ra aholi bandligini ta'minlash va yangi ish o'rinlarini yaratish muhim muammo bo'lib qolayotganligi, jahonda ish soatlarining qisqarishi va ish o'rinlarining kamayib borayotganligi, mehnat bozorining tiklanishi va yangi ish o'rinlarini yaratishga alohida e'tibor qaratilayotganligi, sun'iy intellektning iqtisodiyotga kirib borishi va bandlik muammolarini yechishda ish o'rinlarini intellektuallashtirish muhimligini ta'kidlaydi. O'zbekistonda amalga oshirilayotgan ijtimoiy-iqtisodiy islohotlar doirasida aholining munosib bandligini ta'minlash, raqamlashtirish sharoitida yangi ish o'rinlarini yaratish va aholi turmush darajasini oshirish masalalariga alohida e'tibor qaratilayotganligi qayd etilgan.
- Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Makroiqtisodiy darajada mehnat bozorida talab va taklifga ta'sir ko'rsatuvchi omillar kompleksini hisobga olgan holda mehnat resurslari, iqtisodiy faol aholi va aholi bandligi ko'rsatkichlarining 2027-yilgacha prognoz qilingan. Iqtisodiy o'sish sharoitida norasmiy bandlikni optimallashtirish, samarali bandlikni ta'minlash bo'yicha yo'nalishlar ishlab chiqilgan. Xususan, mahalla darajasida norasmiy bandlikni kamaytirish bo'yicha davlat-xususiy sheriklik markazlarini tashkil etish taklif etilgan. Mehnat bozorining malakali kasblar yetishmasligiga moslashuvni ta'minlash bo'yicha tadqiqot natijalaridan mahalliy hokimiyat organlarini boshqarish va moliyalashtirishda ustuvor foydalanish asoslab berilgan.
- Tadqiqotning asosiy mazmuni: Dissertatsiya ishining kirish qismida tadqiqotning dolzarbligi, respublika fan va texnologiyalari rivojlanishining ustuvor yo'nalishlariga mosligi, muammoni o'rganilganlik darajasi, ilmiy faraz, maqsad va vazifalar, obyekt, predmet va usullar, ilmiy yangilik, amaliy natijalar va ularning ishonchliligi, ilmiy-amaliy ahamiyati, tatbiq etish natijalari va aprobatsiyasi keltirilgan. Birinchi bobda bandlikning nazariy va uslubiy jihatlari, makrodarajada bandlik va iqtisodiy o'sish o'rtasidagi bog'liqlik, davlat tomonidan bandlikni tartibga solish mexanizmlari o'rganilgan. Ikkinchi bobda O'zbekiston aholisi bandligini rivojlantirishning hozirgi tendensiyalari va xususiyatlariga makroiqtisodiy baho berilgan. Uchinchi bobda O'zbekiston iqtisodiyoti o'sishi va aholi bandligining makroiqtisodiy ko'rsatkichlarini modellashtirish va prognozlash masalalari tadqiq qilingan.