Elementar geokimyoviy landshaft sho‘rxoklarining kimyoviy, biogeokimyoviy xossalari va ularni yaxshilash yo‘llari

Ushbu kitob Farg'ona davlat universiteti huzuridagi Ilmiy daraja beruvchi ilmiy kengash tomonidan himoya qilingan dissertatsiya avtoreferatidir. Unda Azimov Zikrjon Muhammadovich tomonidan 'Elementar geokimyoviy landshaft sho'rxoklarining kimyoviy, biogeokimyoviy xossalari va ularni yaxshilash yo'llari' mavzusida olib borilgan ilmiy tadqiqotlar, jumladan, tadqiqotning dolzarbligi, maqsadi, vazifalari, obyekti, predmeti, ilmiy yangiligi, amaliy natijalari va ularning ahamiyati batafsil yoritilgan. Tadqiqotning asosiy qismini sho'rxoklarning geokimyoviy va biogeokimyoviy xususiyatlarini, ularning tarkibini, tuproq-meliorativ holatini o'rganish hamda ularni yaxshilash bo'yicha tavsiyalar tashkil etadi. Tadqiqot natijalari O'zbekiston Respublikasi fan va texnologiyalari rivojlanishining ustivor yo'nalishlariga mos keladi va qishloq xo'jaligini rivojlantirishda muhim ahamiyat kasb etadi.

Asosiy mavzular

• Kirish: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zaruriyati, uning O'zbekiston Respublikasi fan va texnologiyalari rivojlanishining ustivor yo'nalishlariga mosligi, tadqiqotning ilmiy yangiligi, amaliy natijalari va ularning ahamiyati haqida ma'lumot beradi.
• Tadqiqotning vazifalari: Elementar geokimyoviy landshaftlarning tabiiy va antropogen sho'rxoklarini genezisi, morfogenetik xususiyatlari, tuproq-meliorativ, fizikaviy, kimyoviy va pedogeokimyoviy xossalarini aniqlash; siklik elementlar miqdorini va migratsiyasini tadqiq etish; sho'rxok o'simliklar formatsiyasida siklik elementlar miqdorini aniqlash; sho'rxoklarning unumdorligini oshirishga qaratilgan chora-tadbirlarni ishlab chiqish.
• Tadqiqotning obyekti va predmeti: Obyekti Farg'ona viloyati Qoʻshtepa, Yozyovon tumanlaridagi sho'rxoklar, predmeti esa ularning tuproq-meliorativ, pedogeokimyoviy, kimyoviy va biogeokimyoviy xossalari hisoblanadi.
• Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Tabiiy va antropogen sho'rxoklarning morfologik belgilari, kimyoviy va biogeokimyoviy xossalari va ulardagi farqlarni aniqlash, siklik elementlar migratsiyasi va akkumulyatsiyasi, pedogeokimyoviy baryerlarni o'rganish.
• Tadqiqotning amaliy natijalari: Sho'rxoklarda siklik elementlarning fon miqdorlarini ishlab chiqish, ekologik-biogeokimyoviy tashxislash usullarini yaratish, tuproqlarning degradatsiyasini ko'rsatuvchi mezonlarni ishlab chiqish va monitoring usullarini yaratish.
• XULOSALAR: Elementar geokimyoviy landshaftlar, sho'rxoklar genezisi, ularning kimyoviy va biogeokimyoviy xossalari, siklik elementlarning roli va ularni yaxshilash yo'llari bo'yicha xulosalar va tavsiyalar keltirilgan.