Турли фенотипдаги тухумдон поликистози бўлган беморларда репродуктив саломатлик бузилишининг клиникаси, даволаш ва профилактикаси
Ushbu avtoreferat Gulammakhmudova Dilobar Valijonovnaning “Turli fenotiplardagi tuxumdon polikistozi sindromi bo'lgan bemorlarda reproduktiv salomatlik buzilishining klinikasi, davolash va profilaktikasi” mavzusidagi dissertatsiya ishi bo'yicha tayyorlangan. Unda Polikistoz tuxumdon sindromi (PCOS) ning turli fenotiplarining klinikasi, diagnostikasi, davolash va profilaktikasi hamda davolashning samaradorligini baholash kabi masalalar atroflicha o'rganilgan. Tadqiqot natijasida PCOS ning har bir fenotipi uchun xos bo'lgan xususiyatlar aniqlanib, ularni aniqlash, davolash va oldini olish bo'yicha yangi yondashuvlar taklif etiladi. Tadqiqotda olib borilgan ilmiy-amaliy ishlar natijasida PCOS bilan kasallangan bemorlarni davolash va ularning reproduktiv salomatligini tiklash bo'yicha muhim xulosalar va tavsiyalar berilgan.
Asosiy mavzular
- PCOSning global va mahalliy ahamiyati: Hozirgi kunda PCOS dunyoda keng tarqalgan reproduktiv kasallik bo'lib, ayollar salomatligida o'ziga xos o'rin tutadi. Jahon sog'liqni saqlash tashkiloti ma'lumotlariga ko'ra, dunyoda 116 millionga yaqin ayol PCOS bilan kasallangan. O'zbekistonda ham ushbu kasallikning tarqalishi yuqori bo'lib, reproduktiv yoshdagi ayollarning 4-10% ga yaqin qismi ushbu kasallikdan aziyat chekadi. Bu esa kasallikning dolzarbligini va uni o'rganishning muhimligini ko'rsatadi.
- PCOSning fenotiplari va klinik xususiyatlari: Tadqiqotda PCOS ning to'rtta asosiy fenotipi (A, B, C, D) aniqlanib, ularning har biriga xos bo'lgan klinik va laborator xususiyatlari o'rganilgan. Xususan, fenotiplar bo'yicha girsutizm, anovulyatsiya, giperandrogenizm kabi ko'rsatkichlar statistik jihatdan farqlangan. Qolaversa, ayollarning reproduktiv salomatligida namoyon bo'ladigan buzilishlarning fenotiplarga qarab o'zgarishi ham tadqiqotdan o'rin olgan.
- PCOSning davolash va profilaktikasi: Avtoreferatda PCOS bilan kasallangan bemorlarni davolashda kombinatsiyalashgan oral kontratseptivlar (KOK) dan foydalanish usullari hamda ularning samaradorligi batafsil ko'rib chiqilgan. Tadqiqot natijasida turli fenotipli ayollar uchun individual yondashuvni qo'llash hamda ularning reproduktiv salomatligini yaxshilash bo'yicha aniq tavsiyalar ishlab chiqilgan.
- PCOSning diagnostikasi: Tadqiqotda PCOS ni diagnostika qilishda foydalaniladigan standart mezonlar (oligomenoreya, giperandrogenizm, polikistoz tuxumdonlar ultratovush ko'rigi) va ularning ahamiyati haqida so'z yuritilgan. Har bir fenotipni aniqlashda ushbu mezonlarning roli ko'rsatib o'tilgan.