Немис тилида келишик категорияси
Ushbu kitob nemis tilining grammatikasi, xususan kelishik kategoriyasiga bag'ishlangan. Unda kelishiklarning yasalishi, qo'llanilishi, ma'nolari va gapdagi vazifalari batafsil yoritilgan. Kitob nemis tilini o'rganuvchilar uchun qo'llanma sifatida xizmat qilishi mumkin.
Asosiy mavzular
- Kelishik kategoriyasi (Die Kategorie des Kasus): Kelishik otning grammatik shakli bo'lib, uning gapdagi boshqa so'zlarga bo'lgan munosabatini belgilaydi. Nemis tilida to'rtta kelishik bor: Nominativ, Genitiv, Dativ va Akkusativ. Har bir kelishik o'ziga xos ma'nolarga ega va gapda turli vazifalarni bajaradi.
- Kelishiklarning turlanishi (Deklination): Otlar kelishiklar bo'yicha o'zgaradi, bu jarayon turlanish deb ataladi. Nemis tilida otlarning uch xil turlanishi mavjud: kuchli turlanish, kuchsiz turlanish va jenskiy rod turlanishi. Har bir turlanish turi o'ziga xos xususiyatlarga ega.
- Kelishiklarning qo'llanilishi (Gebrauch des Kasus): Har bir kelishik o'ziga xos ma'nolarga ega va gapda turli vazifalarni bajaradi. Nominativ ega vazifasini, Genitiv aniqlovchi vazifasini, Dativ vositali to'ldiruvchi vazifasini va Akkusativ to'ldiruvchi vazifasini bajaradi. Kelishiklar predloglar bilan ham qo'llanilishi mumkin.
- Otlarning ko'plikda turlanishi: Nemis tilida barcha otlar ko'plikda bir xil turlaadi. Ular faqat jo'nalish kelishigida -(e)n kelishik qo'shimchasini oladi.
- Atokli otlarning turlanishi: Atokli otlar ham boshqa otlar kabi, kelishiklar bo'yicha turlanib, faqat qaratqich kelishigida -s qo'shimchasini oladi.