Tilning intоnаtsiоn sistemаsi vа interferensiyа
Ushbu dissertatsiya avtoreferati O'zbekiston Respublikasi oliy ta'lim muassasalarida ingliz tilini o'rganayotgan talabalar va o'qituvchilar nutqidagi intonatsion interferensiya hodisalarini fonetik va eksperimental jihatdan tadqiq etishga bag'ishlangan. Tadqiqotda tilshunoslikning turli sohalaridagi (fonetika, psixolingvistika, sotsiolingvistika) tadqiqotlar tahlil qilinib, xorijiy til sifatida ingliz tilini o'rganishda yuzaga keladigan fonetik muammolar, bilingvizm va interferensiya holatlari o'rganilgan. Tadqiqotda aniqlangan natijalar O'zbekiston milliy tilshunosligini rivojlantirishga, til o'rganish jarayonini takomillashtirishga, ta'limiy materiallarni boyitishga hissa qo'shadi.
Asosiy mavzular
- Ingliz tilini xorijiy til sifatida o'rganishda intonatsiya va interferensiya: Tadqiqotning asosiy maqsadi ingliz tilini xorijiy til sifatida o'rganayotgan o'zbek tili egalari nutqini fonetik-eksperimental jihatdan o'rganishdan iborat. Tadqiqotda intonatsiya va interferensiya hodisalari jahon, rus, turkologiya hamda o'zbek tilshunosligida o'rganilganlik darajasi, shuningdek, ingliz tilini xorijiy til sifatida o'rganishdagi fonetik interferensiya muammolari tahlil qilingan.
- Bilingvizm va prosodik-intonatsion interferensiya: Ikkinchi bobda bilingvizm va prosodik-intonatsion interferensiya masalalari, shuningdek, tillararo va til ichidagi interferensiya turlari yoritilgan. Tadqiqotda o'zbek tiliga va ingliz tiliga mansub bo'lgan bilingvlarning nutqidagi interferensiya hodisalari, ularning yuzaga kelish sabablari va turlari tahlil qilingan.
- O'zbek va ingliz artikulyatsion bazasining o'zaro ta'siri: Uchinchi bobda o'zbek va ingliz tillarining artikulyatsion bazasining o'zaro ta'siri, ya'ni segment birliklarning tipologik xususiyatlari, aksentning interferensiya natijasi sifatida namoyon bo'lishi va fonosintaktik interferensiya masalalari fonetik-eksperiment asosida tadqiq etilgan.