Ochiq kodli operatsion tizimlarda axborot xavfsizligini ta’minlashning zamonaviy usullari va algoritmlari
Ushbu dissertatsiya Ochiq kodli operatsion tizimlarda axborot xavfsizligini ta'minlashning zamonaviy usullari va algoritmlari mavzusiga bag'ishlangan. Tadqiqotda milliy shifrlash algoritmlari, ularning kriptobardoshliligi, zamonaviy operatsion tizimlarda axborot xavfsizligini ta'minlash usullari va ushbu tizimlarning samaradorligini oshirishga qaratilgan tadqiqotlar o'rin olgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati, tadqiqotning Oʻzbekiston Respublikasi fan va texnologiyalari rivojlanishining ustuvor yoʻnalishlariga mosligi, maqsad va vazifalari, tadqiqot obyekti va predmeti, olingan natijalarning ishonchliligi, nazariy va amaliy ahamiyati, tadqiqot natijalarini amalga tatbiq etish ro'yxati, nashr etilgan ishlar va dissertatsiyaning tuzilishi boʻyicha ma'lumotlar keltirilgan.
- Asosiy mazmun: Dissertatsiyaning birinchi bobi «Ochiq kodli operatsion tizimlarda shifrlash algoritmlarining samaradorligini ta'minlash muammolari» deya nomlanadi. Unda xalqaro standartlar asosida yaratilgan shifrlash algoritmlari, ularning xususiyatlari va himoyalangan fayl tizimlari tahliliga bag'ishlangan. Shuningdek, GOST 28147-89 va OʻzDSt 1105:2009 kabi standartlar o'rganilgan. Ikkinchi bob «Himoyalangan fayllar tizimi va yadro tarkibida shifrlashni amalga oshirishning zamonaviy usullari va algoritmlari»ga bag'ishlangan. Unda B+ fayllar strukturasidan foydalangan holda, himoyalangan fayllar tizimini yaratish algoritmlari va usullari ko'rib chiqilgan. Uchinchi bob «Mahalliy standartlar asosida shifrlash va arxivlashning zamonaviy usullari va algoritmlari»ga bag'ishlangan bo'lib, unda GOST 28147-89 va OʻzDSt 1105:2009 standartlari asosida shifrlash va arxivlash usullari ishlab chiqilgan. To'rtinchi bob «GOST 28147-89 algoritmi yordamida shifrlash va arxivlash orqali operatsion tizimdagi ma'lumotlarning himoyalanganligini ta'minlash usullari»ga bag'ishlangan. Unda GOST 28147-89 algoritmi asosida shifrlash va arxivlash usullari va grafikli dasturiy ta'minotini ishlab chiqish ko'rib chiqilgan.
- Xulosa: Dissertatsiyada keltirilgan tadqiqot natijalari bo'yicha quyidagi xulosalar taqdim etilgan: Ochiq kodli OTlarda shifrlash algoritmlarining samaradorligini ta'minlashda parallel hisoblash texnologiyasi asosida parallel algoritm yaratildi, kriptobardoshlik aniqlandi. Himoyalangan fayllar tizimida fayl bloklari va inodlar algoritmlari va ularning ishlash blok-sxemasi sinovdan o'tkazildi, natijada ext3/4 tizimlarida ishlash samaradorligi 0.5 baravarga oshdi. Milliy shifrlash algoritmlari asosida maxfiy ish yuritish sohasidagi usullar va algoritmlar ishlab chiqildi. Ruxsat etilgan tashqi qurilmalarga shifrlangan ma'lumotlarni yozishni ta'minlashda shifrlash amalini bajarishning majburiy usuli tufayli qurilmalardagi ma'lumotlar chiqib ketishining oldi olindi. Kriptografik modulga kirish uchun qulay grafik interfeys ishlab chiqildi. Diskni shifrlash ma'lumotlarning maxfiyligini ta'minlash uchun yetarli emasligi sababli, UEFI Secure Boot va GPG dan foydalangan holda, tizimni almashtirishdan va tizim dasturlarini buzishdan himoya qilishga erishildi.