Ўзбекистоннинг жанубий вилоятларида иқлимлаштирилган зайтун (Оlea europae L.) навларини морфологияси, физиологияси ва биокимёвий кўрсаткичларини баҳолаш

Ushbu dissertatsiya Oʻzbekistonning janubiy viloyatlarida, xususan Surxondaryo viloyati sharoitida iqlimlashtirilgan Olea europaea L. (zaytun) navlarining morfologik, fiziologik va bioximiyaviy koʻrsatkichlarini baholashga bagʻishlangan. Tadqiqotda zaytunning turli navlarining sovuqqa chidamliligi, oʻsish dinamikasi, hosildorligi va mevalarining bioximiyaviy tarkibi oʻrganilgan. Ushbu izlanishlar natijasida sovuqqa chidamli va yuqori hosil beradigan zaytun navlarini tanlash va ularni yetishtirish boʻyicha samarali agrotexnologiyalar ishlab chiqilgan. Tadqiqotda xorijiy va mahalliy olimlarning ilgʻor usullari hamda zamonaviy usullari qoʻllanilgan.

Asosiy mavzular

• Zaytun navlarining morfologik va bioximiyaviy koʻrsatkichlari: Tadqiqotda Oʻzbekistonning janubiy viloyatlariga introdyuksiya qilingan 15 ta zaytun navining fenologik fazalari, oʻsish dinamikasi, morfologik belgilari va sovuqqa chidamliligi oʻrganilgan. Shuningdek, barglar va mevalarning bioximiyaviy tarkibi, jumladan, qand miqdori, askorbin kislotasi, moylilik darajasi kabi koʻrsatkichlar tahlil qilingan.
• Zaytun navlarining sovuqqa chidamliligi va iqlimlashtirilishi: Tadqiqotda zaytun navlarining turli salbiy haroratlarda sovuqqa chidamliligi laboratoriya va dala sharoitida oʻrganilgan. Kрымская 172, Никитская I va Никитская II navlarining yuqori sovuqqa chidamliligi aniqlanib, ularni yetishtirish uchun optimal sharoitlar belgilab berilgan.
• Zaytun navlarini yetishtirishning agrotexnologiyasi va iqtisodiy samaradorligi: Tadqiqot natijalari asosida sovuqqa chidamli zaytun navlarini yetishtirish boʻyicha texnologik karta ishlab chiqilgan. Ushbu agrotexnik tadbirlarning iqtisodiy samaradorligi ham baholangan, jumladan, hosildorlik, sof foyda va rentabellik koʻrsatkichlari aniqlangan.