Мониторинговые исследования вспышек сверхновых звезд в близлежащих галактиках

Ushbu doktorlik dissertatsiyasi (PhD) Yulduzlar va galaktikalar hamda ularning evolutsiyasi bilan bog'liq muammolarni o'rganishga bag'ishlangan. Asosiy urg'u esa tez-tez kuzatiladigan va tabiatiga ko'ra o'ziga xos bo'lgan ekstragalaktik o'ta yangi yulduzlar (supernova)ning fotometrik va spektral kuzatuvlariga qaratilgan. Tadqiqotda 2017-2023 yillar davomida Maidanak observatoriyasi va xalqaro hamkorlik dasturlari (IMSNG) doirasida olingan ma'lumotlar tahlil qilingan. Xususan, SN 2019ein, SN 2017eaw, AT 2018cow kabi o'ta yangi yulduzlarning fotometrik va spektral xususiyatlari o'rganilib, ularning fizik parametrlari aniqlangan. Tadqiqotda yangi kuzatuv usullari ishlab chiqilgan va olingan natijalar xalqaro ilmiy jurnallarda chop etilgan.

Asosiy mavzular

O'ta yangi yulduzlarni kuzatish metodikasi: Tadqiqotda Maidanak observatoriyasidan foydalanilgan holda, yaqin galaktikalardagi o'ta yangi yulduzlarni kuzatish uchun yangi metodika ishlab chiqilgan. Kuzatuvlar uchun PZS qabul qiluvchilardan foydalanilgan va ular o'ta yangi yulduzlarning fotometrik kuzatuvlarini intensiv olib borgan.
SN 2019ein va SN 2017ein o'ta yangi yulduzlarning tahlili: SN 2019ein va SN 2017ein o'ta yangi yulduzlarning porlash egri chiziqlari va fotometrik xususiyatlari tahlil qilingan. Ularning spektral ma'lumotlari asosida fizik parametrlari (SN 2019ein uchun massa va portlash vaqti, SN 2017ein uchun rang va kattalik kabi) aniqlangan.
AT 2018cow o'ta yangi yulduzi xususiyatlari: AT 2018cow nomli ekzotik o'ta yangi yulduzning fotometrik va spektral xususiyatlari o'rganilgan. Uning tez va yorqin evolutsiyasi, shuningdek, o'ziga xos spektral xususiyatlari tahlil qilingan va uning kelib chiqishi borasidagi turli taxminlar ko'rib chiqilgan.
Galaktikalarning monitoringi va klassifikatsiyasi: Tadqiqotda o'ta yangi yulduzlarni kuzatish uchun galaktikalarni tanlash mezonlari (yorqinlik, masofa, galaktik kenglik) aniqlangan va IMSNG dasturi doirasida 60 ta galaktika tanlab olingan. Galaktik monitoringning ahamiyati va o'ta yangi yulduzlarni tasniflash usullari haqida ma'lumot berilgan.