Ilk o‘rta asrlarda Markaziy Sug‘d va uning tarixiy geografiyasi
Ushbu dissertatsiya Markaziy Sug'dning tarixiy geografiyasi va undagi ijtimoiy-siyosiy hamda etnomadaniy jarayonlarni o'rganadi. Tadqiqotda Sirdaryoning janubiy hududlari, jumladan, Markaziy Sug'dning siyosiy va ma'muriy tuzilishi, tarixiy-geografik holati, aholi maskanlari, toponimika, shuningdek, ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayotning rivojlanishi, diniy va dunyoviy bag'rikenglikning shakllanishi kabi masalalar tahlil qilingan. Tadqiqotda qadim va o'rta asrlarga oid yozma manbalar hamda arxeologik materiallar o'rganilib, mintaqadagi turli tarixiy-madaniy jarayonlar, xususan, migratsiya, etnomadaniy aloqalar va iqtisodiy rivojlanish masalalariga alohida e'tibor qaratilgan. Tadqiqot natijalari O'zbekistonning tarixiy va madaniy merosini o'rganish, o'lkashunoslikni rivojlantirish va uni o'quv jarayonlariga tatbiq etish bo'yicha muhim ahamiyatga ega.
Asosiy mavzular
- Ilk o'rta asrlarda Markaziy Sug'dning ijtimoiy-siyosiy va etnomadaniy munosabatlari: Markaziy Sug'dning siyosiy-ma'muriy jihatdan 3 ta yirik qismga – Markaziy Sug'd (Samarqand va uning atroflari), Janubiy Sug'd (Kesh va Naxshab) hamda G'arbiy Sug'd (Buxoro Sug'di) kabi alohida-alohida geografik tushunchaga aylanishida tabiiy omillarning o'rni, Samarqandning siyosiy, iqtisodiy va madaniy markaz sifatidagi roli, shuningdek, ijtimoiy-siyosiy va etnomadaniy munosabatlarning davlatchilik, shaharlar taraqqiyoti, ijtimoiy-iqtisodiy, madaniy hayotga ta'siri, san'at va badiiy hunarmandchilikda o'z aksini topishi, diniy va dunyoviy bag'rikenglikning tarixiy ildizlari aniqlangan.
- Markaziy Sug'dning tarixiy geografiyasi va toponimikasi: Markaziy Sug'd hududlari, jumladan, Samarqand va uning atroflari, Zarafshon daryosining o'rta havzasi, hamda ushbu hududlarda joylashgan yirik aholi maskanlari va ularning tarixiy-geografik joylashuvi, toponimikasi o'rganilgan. Qadimgi yunon, arab, fors va xitoy manbalarida Markaziy Sug'd va uning hududlariga oid ma'lumotlar tahlil qilingan.
- Markaziy Sug'dning ijtimoiy-siyosiy va etnomadaniy holati hamda Samarqandning o'rni: Markaziy Sug'dning siyosiy-ma'muriy birliklar, jumladan, Samarqand, Maymurg', Kabudon, Fay, Ishtixon, Kushoniya kabi mulkliklar va ularning ichki tuzilishi, siyosiy-madaniy rivojlanishi, turkiy va sug'diy etnoslar o'rtasidagi aloqalar, shuningdek, Samarqandning Markaziy Sug'd siyosiy, iqtisodiy va madaniy markazi sifatidagi roli atroflicha tahlil qilingan.