O‘zbek va rus hikoyachiligida syujet va kompozitsion yaxtitlik sintezi
Ushbu dissertatsiya avtoreferati O'zbek va rus hikoyachiligida syujet va kompozitsion yaxlitlik sinthesisini tadqiq etadi. Unda, jumladan, jahon adabiyotida hikoya janrining shakllanishi, rivojlanishi, evrilishlari, o'zbek va rus hikoyachiligida syujet va kompozitsiyaning yaxlitligini ta'minlashdagi o'rni, badiiy mahorat, ijodkor konsepsiyasi, ijodiy izlanishlar, uslubiy-shakliy xususiyatlar, badiiy xronotop kabi masalalar tahlil qilinadi. Tadqiqotda A.Chexov, I.Bunin, V.Rasputin, I.Turgenov kabi yozuvchilarning asarlari o'rganilib, o'zbek adabiyotida Shukur Xolmirzayev, Abdulla Qahhor kabi yozuvchilarning ijodi bilan qiyosiy-tipologik tahlili amalga oshiriladi. Tadqiqotning asosiy maqsadi – syujet va kompozitsiyaning yaxlitligini ta'minlashda ijodkor mahorati va konsepsiyasining o'rni va ahamiyatini ochib berishdan iborat.
Asosiy mavzular
- Hikoyachilik an'anasi va oʻzbek adabiyotida taraqqiyot tamoyillari: Ushbu mavzu doirasida o'zbek-rus hikoyachilik maktablarining o'zaro adabiy ta'siri va ijodiy o'ziga xosligi, janrning shakllanishi va rivojlanish tendentsiyalari, jahon adabiyotida yuzaga kelgan o'zgarishlar, qiyosiy-tipologik tahlil, badiiy izlanishlar, uslub va kompozitsiya masalalari ko'rib chiqiladi.
- Badiiy kompozitsiyaga oid unsurlar: portret va peyzaj: Ushbu mavzuda hikoya poetikasida portret va peyzajning o'rni, badiiy xarakterning shakllanishi, uning turlari (statik va dinamik), shuningdek, xarakterni ochib berishda ularning ahamiyati tahlil qilinadi. Shuningdek, peyzajning hikoya voqeligini va syujetini boyitishdagi o'rni, ijodkor konsepsiyasini ochib berishdagi roli ham yoritiladi.
- Hikoyada badiiy xronotop talqini: Bu bobda makon va zamon birligining syujetga daxldor komponentlar qatorida o'rni, badiiy xronotopning syujetni harakatga keltiruvchi omil sifatida ahamiyati, shuningdek, A.Chexov va A.Qahhorning ijodida shahar xronotopining o'rni, badiiy uslub va ruhiy tahlil sintesisi, ayniqsa, kinoya, komediya, yumor va falsafiy-psixologik talqinning roli tahlil qilinadi.