Bo’tako’z (Centaurea) turkumi ayrim vakillarining bioekologiyasi va ahamiyati
Ushbu bitiruv malakaviy ishi O‘zbekiston florasidagi qoqio‘tdoshlar oilasiga mansub bo‘tako‘z (Centaurea) turkumining bioekologik xususiyatlari va ahamiyatini o‘rganishga bag‘ishlangan. Ishda O‘zbekiston o‘simliklarining xilma-xilligi, ularning ahamiyati, qoqio‘tdoshlar oilasining umumiy tavsifi, bo‘tako‘z turkumining tavsifi va turlari, ayrim turlarning bioekologiyasi va ahamiyati kabi masalalar yoritilgan. Ish yakunida turkum vakillarining xalq xo‘jaligidagi ahamiyati, dorivorlik xususiyatlari, asal beruvchi o‘simlik ekanligi va muhofazaga muhtoj turlari haqida xulosalar keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Oʻzbekiston oʻsimliklarining xilma-xilligi va ularning ahamiyati: Oʻzbekiston florasining oʻziga xosligi, turli mintaqalarda tarqalgan oʻsimliklar, respublikada mavjud turlar soni, ularning turkumlar va oilalarga birlashtirilishi, gull oʻsimliklarining keng tarqalganligi, botanika bogʻlaridagi turlar, oʻsimliklarning xoʻjalikdagi ahamiyati, texnik oʻsimliklar guruhi, insonning asosiy ehtiyojlarini qondirishda oʻsimliklarning roli, moyli, tolali, qandli oʻsimliklar, dorivor oʻsimliklar, oʻsimliklar olamining atrof-muhit bilan moslashganligi, oʻsimliklarning migratsiyasi va introduktsiyasi.
- Qoqioʻtdoshlar oilasiga umumiy tavsif: Qoqioʻtdoshlar oilasining sistematik oʻrni, Yer sharida tarqalishi, turkumlar va turlar soni, oilaning kichik oilalarga boʻlinishi (astragullilar va latukgullilar), Oʻzbekiston florasida tarqalishi, hayotiy shakllari, barg tuzilishi, toʻpgullari, gullarining tuzilishi (gul formulasi), mevalari, tarqalish usullari, oilaning taksonomik miqdori, oilaning oilachalarga boʻlinishi (naychasimongullilar va tilsimongullilar), ularning farqlari, turlarining ildizlarida inulin moddasining toʻplanishi.
- Boʻtakoʻz (Centaurea) turkumining tavsifi va turlari: Boʻtakoʻz turkumining qoqioʻtdoshlar oilasi tarkibidagi oʻrni, savatchalarining tuzilishi, gullarining xususiyatlari (jinssiz chetki gullar va ikki jinsli trubkasimon gullar), tojibargchalari, changchi iplari, pistacha mevalari, soqolchalari, hayotiy shakllari, Oʻzbekistonda tarqalishi, turlarning tarqalish areali (choʻl mintaqasidan togʻ mintaqasigacha), oʻsish joylari (qumli choʻllar, dashtlar, shoʻrxoklar, adirlik va togʻlar), turkumning aniqlash kaliti.
- Boʻtakoʻz (Centaurea) turkumi ayrim turlarining bioekologiyasi va ahamiyati: Yaxshi boʻtakoʻzning (Centaurea pulchella) bioekologiyasi (hayotiy shakli, poyasining tuzilishi, barglari, toʻpguli, savatchasi, pistachalari), gullash va meva berish davri, tarqalishi; Rus boʻtakoʻzining (Centaurea ruthenica) bioekologiyasi, gullash va meva berish davri, tarqalishi; Turkiston boʻtakoʻzining (Centaurea turkestanica) bioekologiyasi, gullash va meva berish davri, tarqalishi; Ugam boʻtakoʻzining (Centaurea ugamica) bioekologiyasi, gullash va meva berish davri, tarqalishi; Oddiy boʻtakoʻzning (Centaurea cyanus) bioekologiyasi, gullash va meva berish davri, tarqalishi, ahamiyati (dorivorlik, dekorativlik, boʻyoqboplik); Qisilgan boʻtakoʻzning (Centaurea depressa) bioekologiyasi, gullash va meva berish davri, tarqalishi; Yoyiq boʻtakoʻzning (Centaurea squarrosa) bioekologiyasi, gullash va meva berish davri, tarqalishi; Iberiya boʻtakoʻzining (Centaurea iberica) bioekologiyasi, gullash va meva berish davri, tarqalishi.