Bosh sahifa>Qidiruv>Yo’l harakati qoidalari va xavfsiz harakatlanish asoslari

Yo’l harakati qoidalari va xavfsiz harakatlanish asoslari

Ushbu kitob "Yo'l harakati qoidalari va xavfsiz harakatlanish asoslari" fanini o'rganish uchun tayyorlangan bo'lib, unda yo'l harakati qoidalari, belgilari, chiziqlari, yo'lovchilar va piyodalar harakatining o'ziga xos jihatlari, maxsus transport vositalarining imtiyozlari, svetofor va tartibga soluvchining ishoralari, yo'l harakati hodisalari, ularning turlari va sabablari, birinchi tibbiy yordam ko'rsatish, transport vositalaridan foydalanishni taqiqlovchi shartlar, harakatlanish tezligi, quvib o'tish, to'xtash va to'xtab turish, chorrahalarda harakatlanish, shuningdek, transport vositalarining harakatlanish qoidalari va javobgarliklar haqida ma'lumotlar berilgan. Kitobda shuningdek har bir mavzu bo'yicha nazorat savollari va mustaqil ish mavzulari ham keltirilgan bo'lib, o'quvchilarning bilimini mustahkamlashga yordam beradi.

Asosiy mavzular

  • 1-MAVZU: Kirish. Umumiy qoidalar. Qoidalarda qo’llaniladigan asosiy tushuncha va atamalar. Haydovchilarning umumiy majburiyatlari. Yo’l transport hodisasi sodir etgan haydovchilarning vazifalari: Yo'l harakati qoidalarida qo'llaniladigan asosiy tushunchalar va atamalar, haydovchining majburiyatlari, YTH sodir bo'lganda haydovchining vazifalari, yo'l belgi guruhlari va ularning qo'llanilishi.
  • 2-MAVZU: Yo’l belgi guruhlari. Ularni yo’l–ko’cha sharoitida qo’llanilishi.: Yo'l belgi chiziqlari, ularning turlari va qo’llanilishi.
  • 3-MAVZU: PIYoDALARNING VAZIFALARI. YO’LOVCHILARNING VAZIFALARI. MAXSUS TRANSPORT VOSITALARINING IMTIYoZI. SVETOFOR VA TARTIBGA SOLUVCHINING ISHORALARI.: Piyodalar va yo'lovchilarning vazifalari, maxsus transport vositalarining imtiyozlari, svetofor va tartibga soluvchining ishoralari.
  • 4-MAVZU: OGOHLANTIRUVCHI VA FALOKAT ISHORALARI, FALOKAT SABABLI TO’XTASH BELGISINING QO’LLANILISHI. HARAKATLANISHNI BOSHLASH, YO’NALISHNI O’ZGARTIRISH. YO’LNING QATNOV QISMIDA TRANSPORT VOSITALARINING JOYLASHISHI.: Ogohlantiruvchi va falokat ishoralari, falokat sababli to’xtash belgisining qo’llanilishi, harakatlanishni boshlash, yo’nalishni o’zgartirish, yo’lning qatnov qismida transport vositalarining joylashishi.
  • 5-MAVZU: HARAKATLANISH TEZLIGI, QUVIB O’TISH, TO’XTASH VA TO’XTAB TURISH.: Harakatlanish tezligi, quvib o’tish, to’xtash va to’xtab turish qoidalari.
  • 6- MAVZU: CHORRAHALARDA HARAKATLANISH. PIYoDALAR O’TISH JOYLARI VA BELGILANGAN YO’NALISHDAGI TRANSPORT VOSITALARINING BEKATLARI.: Chorrahalarda harakatlanish qoidalari, piyodalar o’tish joylari va belgilangan yo’nalishdagi transport vositalarining bekatlari.
  • 7-MAVZU: TEMIR YO’L KESISHMALARIDA HARAKATLANISH. AVTOMAGISTRALLARDA HARAKATLANISH. TURAR JOY DAHALARIDA HARAKATLANISH. TIK NISHABLIK VA BALANDLIKLARDA HARAKATLANISH. BELGILANGAN YO’NALISHDAGI TRANSPORT VOSITALARINING IMTIYoZLARI. TASHQI YoRITISH ASBOBLARIDAN FOYDALANISH. MEXANIK TRANSPORT VOSITALARINI SHATAKKA OLISH.: Temir yo’l kesishmalari, avtomagistrallar, turarjoy dahalarida harakatlanish, tik nishablik va balandliklar, transport vositalarining imtiyozlari, tashqi yoritish, mexanik transport vositalarini shatakka olish.
  • 8- MAVZU: TRANSPORT VOSITALARIDAN FOYDALANISHNI TAQIQLOVCHI SHARTLAR.: Transport vositalaridan foydalanishni taqiqlovchi shartlar, tormoz tizimi, boshqaruv qurilmasi, tashqi yoritgichlar, oyna tozalagich, shinalar va dvigatel bo’yicha taqiqlovchi shartlar.
  • 9-MAVZU: TRANSPORT VOSITALARINI BOSHQARISHNI O’RGATISH. YUK TASHISH. ODAM TASHISH. VELOSIPED VA ARAVALARNING HARAKATLANISHI: Transport vositalarini boshqarishni o’rgatish, yuk tashish, odam tashish, velosiped va aravalarning harakatlanishi.
  • 10 - MAVZU: Boshqarishning o’rgatish vakolati, o’rganuvchi, transport vositasida odam tashishda haydovchining vakolatlari. Odam tashish qoidalari. Odam tashishni taqiqlagan holatlar. Yuk tashish qoidalari. Yuk tashishda Yo’l harakati xavfsizligi boshqarmasidan ruxsat olish. Velosiped haydovchilariga man qilingan harakatlar.: Boshqarishning o’rgatish vakolati, o’rganuvchi, transport vositasida odam tashishda haydovchining vakolatlari. Odam tashish qoidalari. Odam tashishni taqiqlagan holatlar. Yuk tashish qoidalari. Yuk tashishda Yo’l harakati xavfsizligi boshqarmasidan ruxsat olish. Velosiped haydovchilariga man qilingan harakatlar.
  • 11 -MAVZU. Yo’llarda harakat xavfsizligini ta’minlashning davlat boshqaruvi tizimi: O’zbekiston Respublikasining harakat xavfsizligi to’g’risidagi Qonun, davlat vakolatli organlari, vazirlar mahkamasining vakolatlari, IIV YHXB vakolatlari, O’zbekiston avtomobil va daryo transporti agentligi, O’zavtoyo’l DAK vakolatlari, mahalliy davlat hokimiyat organlarining vakolatlari.
  • 12 -MAVZU. Harakat xavfsizligini tashkil etish asoslari: Yo’l harakatini tashkil etishda «Avtomobil-haydovchi-yo’l-piyoda-muhit» tizimining o’zaro bog’liqligi, O’zbekiston Respublikasida avtomobillashtirish va yo’l tarmoqlarining o’sish ko’rsatkichlari.
  • 13 -MAVZU. Yo’l harakatining asosiy tavsiflari: Transport va piyodalar harakatini tavsiflovchi ko’rsatkichlar, harakat miqdori, harakat tarkibi, transport va piyodalar oqimining tezligi va zichligi.
  • 14 -mavzu. Yo’l-transport hodisalari va ularning ko’rsatkichlari: Yo’l-transport hodisalari, ularning turlari, miqdori va sabablari.
  • 15 -mavzu. Piyodalar harakati xavfsizligini ta’minlash: Piyodalar harakat xavfsizligini oshirish yo’llari, piyodalar harakatini tashkil etish tamoyillari, piyodalar o’tish joylarida ziddiyatsiz harakatni tashkil etish.
  • 16 -mavzu. Birinchi tibbiy yordam ko’rsatish: Yo’l-transport hodisalarida jarohatlanganlarga birinchi tibbiy yordam ko’rsatish, tibbiy yordam bosqichlari, jarohatlarda va qon oqishda birinchi tibbiy yordam, nafas olish va yurak urishi to’xtaganda birinchi yordam, YHQB sodir etganlarning javobgarligi.
  • 17.1. Jarohat haqida asosiy tushuncha: Jarohat haqida asosiy tushuncha.
  • 17.2. Tibbiy yordam ko’rsatish tartibi va tashkil qilish printsiplari: Tibbiy yordam ko’rsatish tartibi va tashkil qilish printsiplari.
  • 17.3. Tibbiy yordam ko’rsatish talabi: Tibbiy yordam ko’rsatish talabi.
  • 17.4. Bemorni mashinadan chiqarish, ko’tarish va tashish: Bemorni mashinadan chiqarish, ko’tarish va tashish.
  • 17.5. Qon tomirlar shikastlanganda birinchi yordam berish: Qon tomirlar shikastlanganda birinchi yordam berish.
  • 17.6. Nafas olish va yurak faoliyati to’satdan to’xtab qolganda birinchi tibbiy yordam ko’rsatish: Nafas olish va yurak faoliyati to’satdan to’xtab qolganda birinchi tibbiy yordam ko’rsatish.
  • 18-MAVZU. Haydovchi va mansabdor shaxslarning Yo’l harakati qoidalarini buzganda, ularning intizomiy, O’zbekiston Respublikasining administrativ, jinoiy Qonunlari bo’yicha javobgarligi.: Haydovchi va mansabdor shaxslarning Yo’l harakati qoidalarini buzganliklari uchun javobgarliklar.
  • 19-MAVZU. TRANSPORT VOSITALARINI BOSHQARISHNI O’RGATISH. YUK TASHISH. ODAM TASHISH. VELOSIPED VA ARAVALARNING HARAKATLANISHI: Transport vositalarini boshqarishni o’rgatish, yuk tashish, odam tashish, velosiped va aravalarning harakatlanishi.
  • 20-MAVZU: Transport vositalaridan foydalanishni taqiqlovchi shartlar.: Transport vositalaridan foydalanishni taqiqlovchi shartlar, tormoz tizimi, boshqaruv qurilmasi va tashqi yoritgichlar, oyna tozalagich, shinalar va dvigatel bo’yicha taqiqlovchi shartlar.
  • 21-MAVZU: Yo’l harakati qoidalarini buzganlik uchun javobgarlik: Yo’l harakati qoidalarini buzganlik uchun javobgarlik turlari.
  • 22-MAVZU: TRANSPORT VOSITALARINI BOSHQARISHNI O’RGATISH.: Transport vositalarini boshqarishni o’rgatish.
  • 23-MAVZU: Yo’l belgilari guruhlari. Ularni yo’l–ko’cha sharoitida qo’llanilishi.: Yo’l belgilari guruhlari va ularning yo’l–ko’cha sharoitida qo’llanishi.
  • 24-MAVZU: YO’L BELGI CHIZIQLARI. ULARNING YO’L KO’CHA SHAROITIDA QO’LLANILISHI.: Yo’l belgi chiziqlari, ularning turlari va qo’llanilishi.
  • 25-MAVZU: PIYoDALARNING VAZIFALARI. YO’LOVCHILARNING VAZIFALARI. MAXSUS TRANSPORT VOSITALARINING IMTIYoZI. SVETOFOR VA TARTIBGA SOLUVCHINING ISHORALARI.: Piyodalar va yo’lovchilarning vazifalari, maxsus transport vositalarining imtiyozlari, svetofor va tartibga soluvchining ishoralari.
  • 26-MAVZU: CHORRAHALARDA HARAKATLANISH. PIYoDALAR O’TISH JOYLARI VA BELGILANGAN YO’NALISHDAGI TRANSPORT VOSITALARINING BEKATLARI.: Chorrahalarda harakatlanish qoidalari, piyodalar o’tish joylari va belgilangan yo’nalishdagi transport vositalarining bekatlari.
  • 27-MAVZU: TEMIR YO’L KESISHMALARIDA HARAKATLANISH. AVTOMAGISTRALLARDA HARAKATLANISH. TURAR JOY DAHALARIDA HARAKATLANISH. TIK NISHABLIK VA BALANDLIKLARDA HARAKATLANISH. BELGILANGAN YO’NALISHDAGI TRANSPORT VOSITALARINING IMTIYoZLARI. TASHQI YoRITISH ASBOBLARIDAN FOYDALANISH. MEXANIK TRANSPORT VOSITALARINI SHATAKKA OLISH.: Temir yo’l kesishmalari, avtomagistrallar, turarjoy dahalarida harakatlanish, tik nishablik va balandliklar, transport vositalarining imtiyozlari, tashqi yoritish, mexanik transport vositalarini shatakka olish.
  • 28-MAVZU: TRANSPORT VOSITALARIDAN FOYDALANISHNI TAQIQLOVCHI SHARTLAR.: Transport vositalaridan foydalanishni taqiqlovchi shartlar, tormoz tizimi, boshqaruv qurilmasi va tashqi yoritgichlar, oyna tozalagich, shinalar va dvigatel bo’yicha taqiqlovchi shartlar.
  • 29-MAVZU: Avtomobil harakatining tezligi, quvib o’tish, to’xtash va to’xtab turish.: Avtomobil harakatining tezligi, quvib o’tish, to’xtash va to’xtab turish.
Kalit so'zlar:Yoʻl harakati qoidalarixavfsiz harakatlanishtransport vositalaritransport tizimlaripiyodalarhaydovchilarsvetoforlaryoʻl belgilariyoʻl harakati hodisalaritibbiy yordamtransport vositalaridan foydalanishni taqiqlashharakatlanish tezligiquvib oʻtishtoʻxtashchorrahalaravtomagistralturar joy dahalarida harakatlanishtik nishablikbalandliklartransport vositalarining imtiyozlaritashqi yoritishmexanik transport vositalarini shatakka olishhaydovchining ish oʻrni.