Nеftning tаrkibi vа xossalari

Ushbu kitob neft va gaz sohasiga oid bo'lib, unda neftning tarkibi, xossalari, ularni o'rganish usullari va ishlatiladigan apparatlar haqida ma'lumotlar berilgan. Kitobda neft konlarini ishga tushirishdan oldin qilinadigan tadqiqotlar, neft va gazning fizik-kimyoviy xossalari, ularning o'zgarishi va reologik xususiyatlari batafsil yoritilgan.

Asosiy mavzular

• Neft tarkibi va tasnifi: Neftning tarkibiy qismlari, karbonsuvchillar, ularning turlari (alkanlar, naftenlar, aromatiklar) va ularning neftdagi miqdori. Shuningdek, neftdagi kislorod, oltingugurt, azot birikmalari, merkaptanlar, mum va asfalten moddalari haqida ma'lumotlar berilgan.
• Neftning asosiy fizik xossalari: Neftning zichligi, qovushqoqligi, siqiluvchanligi, sirt tarangligi, issiqlik xossalari, elektrik va optik xususiyatlari kabi asosiy fizik xossalari batafsil tahlil qilingan. Qatlam holatidagi va yer yuzidagi neftning xossalari orasidagi farqlar ko'rsatilgan.
• Gazlarning neft va suvda erishi: Neftda erigan gaz miqdori va uning neft xossalariga ta'siri, gazlarning suvda erishi, eruvchanlik koeffitsientlari, bosim va haroratning eruvchanlikka ta'siri kabi masalalar ko'rib chiqilgan.
• Neft xossalarining to'plam ichida o'zgarishi: Qatlam ichidagi bosim va haroratning o'zgarishi neft xossalariga qanday ta'sir qilishi, qatlamning turli nuqtalarida neft xossalarining farqlanishi, bu farqlarni hisobga olishning ahamiyati tushuntirilgan.
• Neft xossalarini o'rganishning fotokalorimetriya usuli: Suyuqliklardan yorug'lik o'tishini o'lchashga asoslangan usul, neftning kalorimetrik xususiyatlari, asfalt-mum moddalarining ta'siri, Buger-Lambert qonuni va yutilish koeffitsientlari haqida ma'lumotlar berilgan.
• Neftning reologik xususiyatlari: Neft tarkibidagi og'ir karbonsuvchillarning miqdori, zichligi va qovushqoqligiga qarab reologik xususiyatlar, suyuqliklarda qattiq jismlar xususiyatlarining paydo bo'lishi, deformatsiya jarayonlari, parafin va asfaltenlarning ta'siri, Guk qonuni va Shvedov tenglamasi kabi masalalar yoritilgan.
• Neft va gazning fizik xossalarini o'rganish uchun ishlatiladigan apparatlar: Quduqlardan namuna olish usullari, namuna olgichlar (probootborniklar), ularning turlari va ishlatish tartibi, SAM-300M, ASM-600, UIPN, UGK-3, UFR-2 apparatlari va gazoxromotografiya usuli haqida ma'lumotlar berilgan.