Erta tashhis va abilitatsiya

Mazmun:** Ushbu ta'limiy-uslubiy majmua “Erta tashxis va abilitatsiya” fanining mazmunini ochib beradi. Unda O'zbekiston Respublikasi Oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar vazirligi hamda Muqimiy nomidagi Qo'qon davlat pedagogika instituti tomonidan tayyorlangan o'quv-uslubiy majmua taqdim etilgan. Majmua 3-kurs talabalari uchun mo'ljallangan bo'lib, unda "Erta tashxis va abilitatsiya" fanining asosiy mavzulari, mashg'ulotlari, nazorat savollari va tavsiya etilgan adabiyotlar keltirilgan. Mavzular quyidagilarni o'z ichiga oladi: * **Mavzu 1: Alohida yordamga muhtoj ilk yoshdagi bolalarga yordam tizimini rivojlanishining dolzarb masalalari:** Ushbu mavzu ertangi tashxis va abilitatsiyaning ahamiyati, alohida yordamga muhtoj bolalarga ko'rsatiladigan yordam tizimining rivojlanishi va dolzarb masalalarini yoritib beradi. * **Mavzu 2: Rivojlanishida turli nuqsonlari bo'lgan bolalarga barvaqt majmuaviy yordam ko'rsatish:** Bu mavzu rivojlanishida nuqsonlari bo'lgan bolalarga barvaqt va majmuaviy yordam ko'rsatish usullari va ahamiyatini tushuntiradi. * **Mavzu 3: Abilitatsiya va reabilitatsiyaning mohiyati va ahamiyati:** Abilitatsiya va reabilitatsiya tushunchalarining mohiyati va ularning ahamiyati bilan tanishtiriladi. * **Mavzu 4: Meyorida rivojlanayotgan bolalarning go‘daklik, ilk yosh va maktabgacha yoshida psixik va jismoniy, nutqiy rivojlanish qonuniyatlari:** Ushbu mavzu bolalarning me'yoriy psixik, jismoniy va nutqiy rivojlanish qonuniyatlarini ochib beradi. * **Mavzu 5: Eshitish, ko’rish idroki, harakat malakalari, nutq malakalarining rivojlanishi, hislar, kognitiv rivojlanishi:** Bu mavzu bolalarning eshitish, ko'rish idroki, harakat malakalari, nutq malakalari, hislar va kognitiv rivojlanishining o'ziga xos xususiyatlarini tahlil qiladi. * **Mavzu 6: Go‘daklik va ilk yoshdagi bolalarni psixologik –pedagogik, nutqiy tekshirish metodlari:** Mavzu go'daklik va ilk yoshdagi bolalarni psixologik-pedagogik va nutqiy tekshirish metodlari bilan tanishtiradi. * **Mavzu 7: Bolalar rivojlanishidagi nuqsonlarni tashxis qilish bosqichlari:** Ushbu mavzu bolalar rivojlanishidagi nuqsonlarni tashxis qilish bosqichlari va ularning diagnostikasi haqida ma'lumot beradi. * **Mavzu 8: Ilk yordamning hozirgi zamon dasturlari:** Mavzu ilk yordam tizimining tarixiy rivojlanishi, maqsadi va vazifalari haqida ma'lumot beradi. * **Mavzu 9: 1 yoshdagi bolalarning psixik rivojlanish shkalasi:** Ushbu mavzu 1 yoshdagi bolalarning psixik rivojlanishini baholash shkalalari va usullari bilan tanishtiradi. * **Mavzu 10: Tug’ilgandan to 3 yoshgacha bo’lgan bolalarni psixik rivojlanishini tashxis qilish:** Mavzu tug'ilgandan to 3 yoshgacha bo'lgan bolalarning psixik rivojlanishini tashxis qilishning usullari va metodlari bilan tanishtiradi. * **Mavzu 11: Mutaxassislarning rivojlanishida muammolari bo‘lgan bolani tarbiyalayotgan oilaga psixologik-pedagogik hamrohlik bo‘yicha ishlari:** Ushbu mavzu nogiron bolalarni tarbiyalashda mutaxassislar va ota-onalarning hamkorlikdagi ishlarini yoritib beradi. * **Mavzu 12: Ilk yoshdagi bolalarni psixologik-pedagogik, nutqiy tomondan tashxis qilish jarayonini kuzatish:** Mavzu ilk yoshdagi bolalarni psixologik-pedagogik va nutqiy tashxis jarayonini kuzatish metodlari bilan tanishtiradi. * **Mavzu 13: Tug’ilgandan to 1 yoshgacha bo’lgan bolalarni rivojlantirish mashg’ulotlarini kuzatish:** Ushbu mavzu tug'ilgandan to 1 yoshgacha bo'lgan bolalarni rivojlantirish mashg'ulotlarini kuzatish metodlari bilan tanishtiradi. * **Mavzu 14: 1 yoshdan 2 yoshgacha bo’lgan bolalarni rivojlantirish mashg’ulotlarini kuzatish:** Mavzu 1 yoshdan 2 yoshgacha bo'lgan bolalarning rivojlanish mashg'ulotlarini kuzatish metodlari bilan tanishtiradi. * **Mavzu 15: 2 yoshdan 3 yoshgacha bo’lgan bolalarni rivojlantirish mashg’ulotlarini kuzatish:** Mavzu 2 yoshdan 3 yoshgacha bo'lgan bolalarning rivojlanish mashg'ulotlarini kuzatish metodlari bilan tanishtiradi. * **Mavzu 16: Ilk yoshdagi bolalarni psixologik-pedagogik tashxis qilish natijalari bo’yicha xulosa chiqarish va ota-onalar bilan ishlash rejasini tuzish:** Ushbu mavzu ilk yoshdagi bolalarning psixologik-pedagogik tashxis natijalarini tahlil qilish va ota-onalar bilan ishlash rejasini tuzish bo'yicha ma'lumot beradi.

Asosiy mavzular

Mavzu: Alohida yordamga muhtoj ilk yoshdagi bolalarga yordam tizimini rivojlanishining dolzarb masalalari: Bu mavzu ertangi tashxis va abilitatsiyaning ahamiyati, alohida yordamga muhtoj bolalarga ko'rsatiladigan yordam tizimining rivojlanishi va dolzarb masalalarini yoritib beradi.
Mavzu: Rivojlanishida turli nuqsonlari bo’lgan bolalarga barvaqt majmuaviy yordam ko’rsatish: Bu mavzu rivojlanishida nuqsonlari bo'lgan bolalarga barvaqt va majmuaviy yordam ko'rsatish usullari va ahamiyatini tushuntiradi.
Mavzu: Abilitatsiya va reabilitatsiyaning mohiyati va ahamiyati: Abilitatsiya va reabilitatsiya tushunchalarining mohiyati va ularning ahamiyati bilan tanishtiriladi.
Mavzu: Meyorida rivojlanayotgan bolalarning go‘daklik, ilk yosh va maktabgacha yoshida psixik va jismoniy, nutqiy rivojlanish qonuniyatlari: Bu mavzu bolalarning me'yoriy psixik, jismoniy va nutqiy rivojlanish qonuniyatlarini ochib beradi.
Mavzu: Eshitish, ko’rish idroki, harakat malakalari, nutq malakalarining rivojlanishi, hislar, kognitiv rivojlanishi: Bu mavzu bolalarning eshitish, ko'rish idroki, harakat malakalari, nutq malakalari, hislar va kognitiv rivojlanishining o'ziga xos xususiyatlarini tahlil qiladi.
Mavzu: Go‘daklik va ilk yoshdagi bolalarni psixologik –pedagogik, nutqiy tekshirish metodlari: Mavzu go'daklik va ilk yoshdagi bolalarni psixologik-pedagogik va nutqiy tekshirish metodlari bilan tanishtiradi.
Mavzu: Bolalar rivojlanishidagi nuqsonlarni tashxis qilish bosqichlari: Ushbu mavzu bolalar rivojlanishidagi nuqsonlarni tashxis qilish bosqichlari va ularning diagnostikasi haqida ma'lumot beradi.
Mavzu: Ilk yordamning hozirgi zamon dasturlari: Mavzu ilk yordam tizimining tarixiy rivojlanishi, maqsadi va vazifalari haqida ma'lumot beradi.
Mavzu: 1 yoshdagi bolalarning psixik rivojlanish shkalasi: Ushbu mavzu 1 yoshdagi bolalarning psixik rivojlanishini baholash shkalalari va usullari bilan tanishtiradi.
Mavzu: Tug’ilgandan to 3 yoshgacha bo’lgan bolalarni psixik rivojlanishini tashxis qilish: Mavzu tug'ilgandan to 3 yoshgacha bo'lgan bolalarning psixik rivojlanishini tashxis qilishning usullari va metodlari bilan tanishtiradi.
Mavzu: Mutaxassislarning rivojlanishida muammolari bo‘lgan bolani tarbiyalayotgan oilaga psixologik-pedagogik hamrohlik bo‘yicha ishlari: Ushbu mavzu nogiron bolalarni tarbiyalashda mutaxassislar va ota-onalarning hamkorlikdagi ishlarini yoritib beradi.
Mavzu: Ilk yoshdagi bolalarni psixologik-pedagogik, nutqiy tomondan tashxis qilish jarayonini kuzatish: Mavzu ilk yoshdagi bolalarni psixologik-pedagogik va nutqiy tashxis jarayonini kuzatish metodlari bilan tanishtiradi.
Mavzu: Tug’ilgandan to 1 yoshgacha bo’lgan bolalarni rivojlantirish mashg’ulotlarini kuzatish: Ushbu mavzu tug'ilgandan to 1 yoshgacha bo'lgan bolalarni rivojlantirish mashg'ulotlarini kuzatish metodlari bilan tanishtiradi.
Mavzu: 1 yoshdan 2 yoshgacha bo’lgan bolalarni rivojlantirish mashg’ulotlarini kuzatish: Mavzu 1 yoshdan 2 yoshgacha bo'lgan bolalarning rivojlanish mashg'ulotlarini kuzatish metodlari bilan tanishtiradi.
Mavzu: 2 yoshdan 3 yoshgacha bo’lgan bolalarni rivojlantirish mashg’ulotlarini kuzatish: Mavzu 2 yoshdan 3 yoshgacha bo'lgan bolalarning rivojlanish mashg'ulotlarini kuzatish metodlari bilan tanishtiradi.
Mavzu: Ilk yoshdagi bolalarni psixologik-pedagogik tashxis qilish natijalari bo’yicha xulosa chiqarish va ota-onalar bilan ishlash rejasini tuzish: Ushbu mavzu ilk yoshdagi bolalarning psixologik-pedagogik tashxis natijalarini tahlil qilish va ota-onalar bilan ishlash rejasini tuzish bo'yicha ma'lumot beradi.