Қайрағоч дарахти биоценозида учрайдиган зараркунандалар биоэкологияси ва улар сонини бошқариш усуллари
Ushbu dissertatsiya Xorazm va Toshkent viloyatlaridagi qayrag'och daraxtlarida uchraydigan zararkunandalarning bioekologiyasi, ularning populyatsiyasini boshqarish usullari va samaradorligini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda qayrag'och daraxtlariga zarar yetkazuvchi asosiy zararkunandalar, xususan, Xanthogaleruca luteola va Aeolesthes sarta turlarining biologik xususiyatlari, rivojlanish dinamikasi va zararlilik darajasi aniqlangan. Shuningdek, ushbu zararkunandalarga qarshi kurashda qo'llaniladigan kimyoviy va biologik vositalarning samaradorligi baholangan. Tadqiqot natijasida zararkunandalarning sonini boshqarish bo'yicha samarali va resurs tejovchi texnologiyalar ishlab chiqilgan hamda ularning iqtisodiy samaradorligi asoslab berilgan. Tadqiqot materiallari va usullari, tadqiqot natijalari va ularning ilmiy-amaliy ahamiyati batafsil yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Qayrag'och zararkunandalarining bioekologiyasi: Tadqiqotda qayrag'och daraxtlarining asosiy zararkunandalari, xususan, Xanthogaleruca luteola (bargxo'ri) va Aeolesthes sarta (shahar mўylоvdori) turlarining biologik xususiyatlari, rivojlanish davrlari, yashash sharoitlari va zararlilik darajalari o'rganildi. Ularning populyatsiyasining rivojlanish dinamikasi va ekologik omillar ta'siri tahlil qilindi.
- Zararkunandalarga qarshi kurash usullari va samaradorligi: Tadqiqotda qayrag'och zararkunandalariga qarshi qo'llaniladigan turli kimyoviy va biologik vositalarning (jumladan, Trichogramma dendrolimi) samaradorligi aniqlandi. Turli kimyoviy preparatlarning zararkunandalarning turli rivojlanish bosqichlariga ta'siri o'rganilib, eng samarali vositalar aniqlandi. Biologik usullarning iqtisodiy samaradorligi ham baholandi.
- Zararkunandalarning molekulyar identifikatsiyasi: Xanthogaleruca luteola turining molekulyar (DНК) identifikatsiyasi o'tkazildi va genetik jihatdan tahlil qilindi. Bu tadqiqot zararkunandaning boshqa turlardan molekulyar farqini aniqlashga yordam berdi.