Orolbo‘yi sug‘oriladigan tuproqlarning hozirgi holati va ularning unumdorligini oshirish agrobiotexnologiyalari (Nukus tumani tuproqlari misolida)

Ushbu dissertatsiya Orolbo'yi hududidagi sug'oriladigan tuproqlarning hozirgi holati va ularning unumdorligini oshirish bo'yicha agrobiotexnologiyalarni o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda tuproqlarning morfologik, agrokimyoviy, kimyoviy, fizikaviy va biologik xossalari o'rganilgan, shuningdek, bio- va nanopreparatlarning tuproq unumdorligiga ta'siri tahlil qilingan. Natijada, ushbu hudud tuproqlarini yaxshilash va unumdorligini oshirish bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan. Tadqiqot natijalari asosida sholi hosildorligini oshirish va rentabellikni ko'rsatkichlarini yaxshilash mumkinligi isbotlangan.

Asosiy mavzular

Orolboʻyi sugʻoriladigan tuproqlarning hozirgi holati: Orolboʻyi hududidagi tuproqlarning hosil boʻlish sharoitlari, degradatsiya jarayonlari, relyefi, iqlimi, tuproq hosil qiluvchi yotqiziqlari, oʻsimlik qoplami, yer osti suvlar chuqurligi va minerallashganligi tuproqlarning turli darajada shoʻrlanishiga olib kelgan. Shoʻrlanish darajasi oshgan sari mexanik tarkibga koʻra, tuproqlar morfologik belgilari oʻzgarib borgan. Tuproqlar yengil va oʻrta qumoqli, sozli, qumloqli va qumli qatlamlar almashib turishi bilan tavsiflanadi.
Tuproq unumdorligini oshirish agrobiotexnologiyalari: Shoʻrlanish jarayonlari hudud sugʻoriladigan oʻtloqi-allyuvial tuproqlarining gumus va oziqa elementlari bilan ta'minlanishiga salbiy ta'sir etishi tasdiqlangan. Gumus va kaliy miqdori boʻyicha tuproqlar shoʻrlanish darajasiga koʻra «kam» va «oʻrta», fosfor boʻyicha «juda kam» va «kam» ta'minlanganligi aniqlangan. Tuproqlar xlorid-sulfatli va sulfatli tiplarga mansubligi aniqlandi. Bio- va nanopreparatlarning ta'siri tadqiq qilingan.
Bio- va nanopreparatlarning tuproq xossalariga ta'siri: Tajriba maydoni tuproqlari kuchsiz shoʻrlangan boʻlib, bio- va nanopreparatlar qoʻllanilganida oʻsimlik organlari yaxshi rivojlanib hosil oshishi sabab boʻldi. Organik qoldiqning tuproqdagi hajmi ortishi tufayli oziqa moddalar, fermentlar va mikroorganizmlar miqdorining koʻpayishi aniqlandi. Novagumin va Mikrooʻstirgich preparatlari qoʻllanilganda eng yuqori koʻrsatkichlarga ega boʻldi.
Sholi hosildorligini oshirishda agrobiotexnologiyalarning roli: Orolboʻyi hududining sugʻoriladigan oʻtloqi-allyuvial tuproqlarida sholi yetishtirishda bio- va nanopreparatlar qoʻllanilgan variantlarda oʻsimlikning oʻsishi rivojlanishi va hosildorlik oshishi, tuproqning agrokimyoviy, agrofizik va biologik xossalari yaxshilanishi hisobiga 2-5 s/ga qoʻshimcha hosil olindi, rentabellik darajasi 22-40% ga oshdi.