"Ǵárezsizlik jıllarında qaraqalpaq tiliniń jámiyetlik-siyasiy leksikası" temasında pitkeriw qánigelik jumısı

Ushbu tadqiqot qoraqalpoq tilining ijtimoiy-siyosiy lug'atining shakllanishi, rivojlanishi va uning lug'aviy boyliklarini o'rganishga bag'ishlangan. Unda so'zlashuv tilining ijtimoiy-siyosiy atamalarining paydo bo'lishi, ularning rivojlanish yo'llari, grammatik tuzilishi, qo'llanilishi va tarixiy kelib chiqishi tahlil qilingan. Qoraqalpoq tilida mavjud bo'lgan ko'plab ijtimoiy-siyosiy terminlar, ularning shakllanish usullari, o'ziga xos xususiyatlari hamda boshqa tillardan o'zlashtirilgan atamalar atroflicha ko'rib chiqilgan. Tadqiqot davomida ushbu mavzu bo'yicha amalga oshirilgan ilmiy-amaliy ishlar, nashr etilgan lug'atlar va maqolalarga ham to'xtalib o'tilgan.

Asosiy mavzular

Qoraqalpoq tili lug'aviy tarkibining shakllanishida ijtimoiy-siyosiy lug'atning o'rni: Qoraqalpoq tilining lug'aviy boyligi va uning rivojlanishi hamda jamiyatning ijtimoiy-siyosiy hayoti bilan bog'liq terminlarning til taraqqiyotida tutgan o'rni tahlil qilinadi. Terminlarning shakllanishi, ularning ijtimoiy-siyosiy hayot bilan aloqadorligi va rivojlanishi bosqichlari ko'rib chiqiladi.
Qoraqalpoq tilining mustaqillik yillaridagi ijtimoiy-siyosiy lug'ati va uning shakllanish yo'llari: Mustaqillik yillarida qoraqalpoq tilida paydo bo'lgan va rivojlangan ijtimoiy-siyosiy terminlarning shakllanishi, rivojlanish bosqichlari, ularning o'ziga xos xususiyatlari va shakllanish yo'llari o'rganiladi. Xususan, tilimizda yangi paydo bo'lgan atamalar, ularning shakllanish usullari va boshqa tillardan o'zlashtirilgan terminlar tahlil qilinadi.
Ijtimoiy-siyosiy terminlarning o'ziga xos xususiyatlari: Ijtimoiy-siyosiy terminlarning lug'aviy va semantik jihatdan o'ziga xos jihatlari, ularning tilimizdagi o'rni va qo'llanilishi bilan bog'liq masalalar ko'rib chiqiladi. Terminlarning nomlanishi, ularning o'ziga xos qoidalar asosida shakllanishi, ularning funktsional jihatlari va boshqa lug'aviy qatlamlardan farqi ham tahlil qilinadi.
Boshqa tillardan o'zlashtirilgan atamalar: Qoraqalpoq tiliga boshqa tillardan, xususan rus, arab, fors va boshqa turkiy tillardan kirib kelgan ijtimoiy-siyosiy terminlarning o'zlashtirilishi va bu jarayonning o'ziga xos jihatlari tahlil qilinadi. Terminlarning o'zlashishi va ularning tilimizga moslashishi usullari ko'rsatiladi.