Истиқлол даври ўзбек навоийшунослиги (йигирма тўққизинчи жилд)
Ushbu tadqiqot Alisher Navoiyning "Lison ut-tayr" dostoni va uning 29 ta ғазалида қўлланилган ранг ва рақам рамзларининг тушунча ва маъноларини ўрганишга бағишланган. Асарларнинг бадиий хусусиятлари, улардаги тимсоллар ва уларнинг тасаввуфий моҳияти таҳлил қилинган. Навоийнинг лирикасидаги ранг ва рақам символикасининг ўрни, ижтимоий-психологик ва фалсафий маънолари очиб берилган.
Asosiy mavzular
- Alisher Navoiy ijodida rang va raqam ramzlarining umumiy ko'rinishi: Ushbu bo'limda Alisher Navoiy ijodida rang va raqamlar timsolining o'rni, tarixiy ildizlari va ularning ma'no-mohiyati haqida so'z yuritiladi. Turkiy va fors-tojik xalqlarining folklori, mifologiyasi, diniy, falsafiy qarashlari, jumladan, taqdir va inson hayoti haqidagi tushunchalar, ularning rang va raqamlar bilan bog'liqligi tahlil qilinadi.
- "Lison ut-tayr" dostonidagi obrazlar: ramz va majoz olami: Ushbu bo'limda "Lison ut-tayr" dostonidagi asosiy timsollar - Hudhüd, Simurg', Anqo, Humo, Qaqnus, Ququr, Tavus, Durroj, Kabutar, Shohboz, Shunkor, Oqqush va boshqalar qarab chiqiladi. Ularning badiiy va falsafiy mazmuni, tasvirlanishi va qo'llanilishidagi o'ziga xosliklar o'rganiladi.
- Alisher Navoiy g'azaliyotidagi rang simbolikasi: Mazmunan boy va rang-barang bo'lgan Alisher Navoiy ғазалларида qo'llanilgan ranglar va ularning ramziy ma'nolari tahlil qilinadi. Qora, sariq, qizil, binafsha, yashil, ko'k, oq ranglarning shaxsiy, ijtimoiy-psixologik va falsafiy ma'nolari ochib beriladi. Ranglarning tasviriy vosita sifatida qo'llanilishi va uning nazmda ijodiy ahamiyati ko'rsatiladi.
- Alisher Navoiy she'riyatida ramziy raqamlar talqini: Ushbu bo'limda Alisher Navoiyning she'riyatida qo'llanilgan asosiy raqamlar - bir, ikki, uch, to'qqiz, o'n sakkiz, yigirma va boshqa raqamlarning ramziy-majoziy ma'nolari va ularning badiiy-falsafiy mohiyati tahlil qilinadi. Raqamlarning Timsoh, Qutb, Arslon kabi obrazlar bilan bog'liqligi va ularning asarlardagi ahamiyati yoritiladi.