"Aq terek pe, kók terek?" - T.Mátmuratov
Ushbu kitob, 1996-yilda "Qoraqalpog'iston" nashriyotida chop etilgan, Tolibbergen Matmuratov qalamiga mansub bo'lib, bolalar va o'smirlar adabiyotiga bag'ishlangan she'rlar va qissalardan iborat. Kitobda bola shaxsini shakllantirishga, uning ma'naviy-axloqiy dunyoqarashini boyitishga qaratilgan qimmatli g'oyalar ilgari surilgan. O'quvchi yoshlarga do'stlik, mehr-oqibat, vatanparvarlik, mehnatsevarlik kabi ezgu fazilatlar singdirilgan. Kitobdagi she'rlar va qissalar bolalarning hayotiy tajribalarini kengaytiradi, ularni tabiat bilan tanishtiradi, turli voqealar orqali hayotiy saboqlar beradi. Kitobning umumiy ruhidan ma'rifatparvarlik g'oyalari va bolalarga bo'lgan cheksiz mehr-muhabbat sezilib turadi.
Asosiy mavzular
- Bolalik va o'yinlar: Kitobda "Ak depter ham ak kepter", "Oyimimiz buzildi", "Aydos degen bala bar" kabi she'rlarda bolalarning kundalik hayoti, o'yinlari, ularning zerikarli damlaridan qanday chiqishlari haqida hikoya qilinadi. Bu asarlar bolalikning beg'uborligini, o'yinlarning qanchalik quvonchli ekanligini ko'rsatadi.
- Axloqiy tarbiya: "Nurbergenge", "Bekan", "Aydos degen bala bar", "En jaksı bala" kabi asarlar orqali kitobda bolalarning yaxshi xulq-atvorli, halol, mehnatsevar bo'lib kamolga yetishlari targ'ib qilinadi. O'quvchi yoshlarga kattalarga hurmat, o'zini to'g'ri tutish, do'stlikni qadrlash kabi muhim axloqiy qoidalarni o'rganishga da'vat etiladi.
- Tabiat va mavsumlar: Kitobda "Qıs", "Bahor keldi", "Jaŭma kunim, jaŭma" kabi she'rlarda tabiatning go'zalligi, mavsumlarning o'ziga xos xususiyatlari mahorat bilan tasvirlangan. Qishning sovuq kunlari, bahorning chiroyi, yomg'irning foydalari tasvirlanadi.
- Oila va muhabbat: "Gúlstanğa", "Biıñ Aybek" kabi she'rlarda oilaviy munosabatlar, ota-onaga muhabbat, ularning tarbiyasi haqida so'z yuritiladi. Bu asarlar bolalarga oilaning qadrini anglatadi.
- Xalq ertaklari asosida: "En úlkeni qayısı" kabi hikoya xalq ertaklari asosida yaratilgan bo'lib, unda o'zaro munosabatlar, xarakterlar orasidagi farqlar, kichik va kattaning o'zaro munosabati haqida hikoya qilinadi.