"Ona tili" 9-sinf
Ushbu darslik o‘zbek tilining boy imkoniyatlarini o‘rganishga qaratilgan bo‘lib, fonetika, leksikologiya, morfologiya, sintaksis bo‘limlari bo‘yicha nazariy va amaliy bilimlar beradi. IX sinfda sintaksisni o‘rganishda davom etiladi, sodda va qo‘shma gaplar farqlanadi, qo‘shma gap qismlarini bog‘lovchi vositalar, qo‘shma gapning turlari, tinish belgilari va ularning qo‘llanilishi haqida ma’lumotlar beriladi.
Asosiy mavzular
- Ona tili: Ushbu darslik o‘zbek tilining boy imkoniyatlarini o‘rganishga qaratilgan bo‘lib, unda fonetika, leksikologiya, morfologiya, sintaksis bo‘limlari bo‘yicha nazariy va amaliy bilimlar beriladi. IX sinfda sintaksisni o‘rganishda davom etiladi, sodda va qo‘shma gaplar farqlanadi, qo‘shma gap qismlarini bog‘lovchi vositalar, qo‘shma gapning turlari, tinish belgilari va ularning qo‘llanilishi haqida ma’lumotlar beriladi. Jumladan, qo‘shma gap turlari, bog‘lovchilar, ergashgan va bog‘lovchisiz qo‘shma gaplar, ko‘chirma va o‘zlashtirma gaplar hamda tinish belgilarining qo‘llanilishi mavzulari chuqur o‘rganiladi.
- Dunyo tillari va o‘zbek tili: Mazkur bo‘limda dunyo tillari orasida o‘zbek tilining o‘rni, tillarning oilalarga bo‘linishi, jumladan, turkiy tillar oilasi va ularning xususiyatlari haqida ma’lumot beriladi.
- Qo‘shma gaplar: Ushbu bo‘limda sodda va qo‘shma gaplar, ularning turlari, qismlarini bog‘lovchi vositalar, jumladan, biriktiruv, zidlov, ayiruv, inkor bog‘lovchilari hamda bo‘lsa, esa kabi vositalar haqida ma’lumot beriladi. Shuningdek, ergashgan qo‘shma gaplar, ularning bosh va ergash gaplari, ularni bog‘lovchi vositalari hamda ko‘chirma va o‘zlashtirma gaplar turlari va ularning tuzilishi batafsil yoritiladi.
- Tinish belgilari: Bo‘limda tinish belgilarining, jumladan, nuqta, vergul, so‘roq, undov, ikki nuqta, nuqtali vergul, tire, qo‘shtirnoq va ko‘p nuqtaning qo‘llanilishi hamda ularning ahamiyati haqida ma’lumotlar beriladi.
- Matn va uning maqsadlari: Ushbu bo‘limda matnning turlari (hikoya, tasviriy, muhokama matnlari) va ularning maqsadlari, shuningdek, matnlarni tahlil qilish usullari haqida ma’lumotlar beriladi.