"Biologiya" 11-sinf

Darslik O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi tasdiqlagan umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 11-sinfi va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarining o‘quvchilari uchun mo‘ljallangan bo‘lib, biologiya fanining nazariy va amaliy asoslarini o‘z ichiga oladi. Kitobda ekologiya, hayotning evolutsiyasi, organizmlarning tuzilishi va funksiyalari, biosfera, ekotizimlar, moddalar va energiya aylanishi, bioxilma-xillik kabi muhim mavzular chuqur yoritilgan. Shuningdek, har bir bob oxirida nazariy bilimlarini mustahkamlashga oid mashqlar va mustaqil topshiriqlar berilgan. Kitobda tabiatni muhofaza qilish va unga ongli munosabatda bo‘lish hamda ekologik madaniyatni shakllantirish masalalariga alohida urg‘u berilgan.

Asosiy mavzular

• I BOB. EKOLOGIYA VA HAYOT: Bu bobda ekologiyaning asosiy tushunchalari, rivojlanish tarixi, bo‘limlari va metodlari, biologik tizimlar va ekologiya, hayotning ekosistema darajasi, tabiatdagi moddalar va energiya aylanishi, insonning tabiatga ta’siri, tabiatni muhofaza qilish kabi mavzular yoritilgan.
• II BOB. HAYOTNING EKOSISTEMA DAROJASIDAGI UMUMBIOLOGIK QONUNIYATLARI: Bu bobda hayotning ekosistema darajasiga oid asosiy tushunchalar, biogeotsenoz, ekotizimlar, moddalar va energiya almashinuvi, trofik tuzilmalar, ekologik piramidalar va biosfera haqidagi ta’limotlar chuqur o‘rganiladi.
• III BOB. HAYOTNING BIOSFERA DAROJASINING UMUMBIOLOGIK QONUNIYATLARI: Uchinchi bob biosferaning umumiy tushunchasi, uning xususiyatlari, evolutsiyasi, biosferaga insonning ta’siri, moddalar va energiya aylanishi, biogeokimyoviy sikllar, biosfera evolutsiyasi, noogenez, antropogen omillar va insonning tabiatga ta’siri kabi masalalarni o‘z ichiga oladi.
• IV BOB. ORGANIK OLAM FILOGENEZI: To‘rtinchi bob organik olamning evolutsion rivojlanishini, organizmlarning o‘z-o‘zini boshqarish mexanizmlarini, nerv va gumoral sistemalar evolutsiyasini, hayvonlar va o‘simliklarning filogenezini o‘rganadi.