"Biologiya" 11-klass

Ushbu kitob biologiya fanining umumiy qonuniyatlari, tirik organizmlarning o'zaro munosabatlari, biosferaning evolyutsiyasi, ekologiya, populyatsiya, biogeotsenoz va ekotizimlar kabi tushunchalar, hamda biosferadagi modda va energiyaning aylanishi, evolyutsion o'zgarishlar, antropogen omillar va tabiatni muhofaza qilish kabi keng qamrovli mavzularni o'z ichiga oladi. Kitobda organizmlarning tuzilishi, hayot tarzi, oziq zanjirlari, evolyutsiya va biosferadagi modda va energiya aylanishi kabi muhim mavzular chuqur tahlil qilingan. Shuningdek, o'simliklar va hayvonot dunyosining evolyutsion rivojlanishi, ularning turli muhit sharoitlariga moslashuvi hamda antropogen omillarning tabiatga ta'siri ham yoritilgan. Kitob oxirida har bir bo'lim yuzasidan mustaqil ishlar, laboratoriya mashqlari va nazariy bilimlarini mustahkamlashga qaratilgan savol va topshiriqlar berilgan.

Asosiy mavzular

I BOB. EKOLOGIYA HÁM TIRISHILIK: Bu bobda biologiyalıq sistemalar, ekologiya, populyaciyalar, biogeotsenoz va ekotizimlarning o'ziga xos xususiyatlari, rivojlanishi va uslublari bilan tanishiladi. Shuningdek, tabiatdagi turli omillarning organizmlarga ta'siri, ya'ni ekologik omillar va ularning klassifikatsiyasi, hamda antropogen omillar tahlil qilinadi.
II BAP. TIRISHILIKTIŃ EKOSISTEMA DÁREJESINDEGI ULÍWMA BIOLOGIYALÍQ NÍZAMLÍQLARÍ: Ikkinchi bobda tirishilikning ekotizim va biogeotsenoz darajalaridagi umumlashgan qonuniyatlar, ularning tuzilishi, oziq zanjirlari, energiya aylanishi, biomassa hamda evolyutsiya jarayonlari haqida so'z yuritiladi. Shuningdek, O'zbekiston tabiatiga xos ekotizimlar va ularning xususiyatlari, hamda insonning tabiatga ta'siri va uni muhofaza qilish masalalari yoritilgan.
III BAP. TIRISHILIKTIŃ BIOSFERA DÁREJESINIŃ ULÍWMA BIOLOGIYALÍQ NÍZAMLÍQLARÍ: Uchinchi bobda biosfera, uning tuzilishi, qismlari va biosferadagi tirik moddaning o'rni va ahamiyati, hamda biosferaning evolyutsiyasi haqida batafsil ma'lumot beriladi. Bu bobda biosferadagi modda va energiya aylanishi, biogeoximiyaviy sikllar, biosferaning evolyutsion bosqichlari va insonning biosferaga ta'siri masalalari keng yoritilgan.
IV BAP. ORGANIKALÍQ DÚNYA FILOGENEZI: To'rtinchi bobda organik dunyoning filogenezi, ya'ni evolyutsion rivojlanishi, o'simliklar va hayvonot dunyosining evolyutsion o'zgarishlari, ularning tuzilishi va hayot tarzi haqida batafsil ma'lumot beriladi. Bu bobda organizmlarning paydo bo'lishi, evolyutsiyasi, tuzilishi va oziqlanish usullari, hamda ularning turli sharoitlarga moslashuvi haqida so'z yuritiladi.