Sharqiy Bukantov misolida oltin-nodir metallarga istiqbolli maydonlarni ajratish uchun yuqori aniqlikdagi koʻp bandlarga ega bo‘lgan kosmik tasvirlarni taxrirlash metodologiyasini ishlab chiqish
Ushbu dissertatsiya Sharqiy Bukantov misolida oltin-nodir metallarga istiqbolli maydonlarni ajratish uchun yuqori aniqlikdagi koʻp bandli kosmik tasvirlarni taxrirlash metodologiyasini ishlab chiqishga bag'ishlangan. Tadqiqotda masofadan zondlash materiallaridan foydalanib, geologik-qidiruv ishlarini samaradorligini oshirish va hududning mineral resurslar bazasini kengaytirish maqsad qilingan. Jumladan, yer yoriqlari, halqasimon va chiziqli strukturalarni aniqlash hamda ularning mineral hosil bo'lishi va joylashishiga ta'sirini o'rganish asosiy yo'nalishlardan biri bo'lgan. Kosmik tasvirlarni avtomatik deshifrlash usullari qo'llanilgan va ularning natijalari geologik, geofizik, tektonik, geokimyoviy ma'lumotlar bilan kompleks tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari asosida 7 ta istiqbolli maydon aniqlanib, ularning kosmostrukturalar bilan bog'liqligi ko'rsatib berilgan.
Asosiy mavzular
- Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Masofaviy zondlash materiallaridan foydalanish geologik-qidiruv ishlarining samaradorligini oshiradi va mineral-xomashyo bazasini kengaytirishga yordam beradi. Sharqiy Bukantov hududida oltin-nodir metallarga istiqbolli maydonlarni aniqlash uchun kosmik tasvirlarni taxrirlash metodologiyasini ishlab chiqish muhim ahamiyat kasb etadi.
- Tadqiqotning maqsadi: Masofadan zondlash materiallarini deshifrlash asosida Sautboy-Saritov ma'dan tugunining kosmostrukturalari va ularning oltin minerallashuvi bilan bog'liqligini aniqlash.
- Tadqiqotning vazifalari: Hududning geologiyasi va ma'danlashuvini oʻrganish, masofadan zondlash materiallarini kompyuter texnologiyalari yordamida tahlil qilish uslubiyatini takomillashtirish, kosmostrukturalar va ularni ma'danlashuv bilan oʻzaro bogʻliqligini aniqlash.
- Kosmik tasvirlarni deshifrlash metodikasi: Yuqori va oʻrta aniqlikdagi kosmik surat materiallarini dastlabki deshifrlash uchun tayyorlash va birlamchi qayta ishlashning bir necha bosqichlari, jumladan, arxiv kosmosnimklarni toʻplash, atmosfera obyektlarini filtrlash, yer yuzasining spektral aks ettiruvchi yorqinligini tuzatish kabi bosqichlar bayon etilgan. Avtomatlashtirilgan deshifrlash usullari ham qoʻllanilgan.
- Tadqiqot natijalarining ilmiy yangiligi: Halqasimon va chiziqli tuzilmalar magmatizm bilan birgalikda ma'dan obyektlarini shakllanishida muhim rol oʻynashi, sulfidli minerallashuv belgilarining oreollari shimoli-sharqiy va shimoli-gʻarbiy yoʻnalishlardagi chiziqli tuzilmalar bilan fazoviy-genetik bogʻliq ekanligi isbotlangan.
- Tadqiqot natijalarining amaliy ahamiyati: Yangi qidiruv belgilari va mezonlarni ishlab chiqish, istiqbolli uchastkalarni ajratish, hududning geologik-strukturaviy va geokimyoviy sharoitlarini aniqlash boʻyicha olingan natijalar asosida ma'danli maydonlarning yangi modellarini yaratish va amaliyotga joriy etish.
- Xulosa: Sautboy-Saritov ma'dan maydonida olib borilgan kosmogeologik tadqiqotlar natijasida 7 ta istiqbolli maydon aniqlangan. Kosmik tasvirlarni deshifrlash orqali aniqlangan halqali va chiziqli tuzilmalar hamda ularning mineral hosil boʻlishidagi oʻrni oʻrganilgan. Tadqiqot natijalari yangi konlarni qidirish uchun istiqbolli maydonlarni aniqlash imkonini berdi.