Qandli diabetning 1 turini bashorat qilishda orolcha hujayralari antigenlari va insulin antigeniga bo’lgan qon zardobidagi antitanalarning roli

Ushbu monografiyada 1-tur qandli diabetning immunopatogenezi, diagnostikasi, oldini olish va davolash strategiyalari chuqur o'rganilgan. Kitobda beta-hujayralarga qarshi autoimmun jarayonlar, ularning rivojlanish mexanizmlari, hujayrali va gumoral immunitet ko'rsatkichlari hamda ularning qandli diabet bilan og'rigan bemorlardagi o'zgarishlari tahlil qilingan. Shuningdek, nazorat guruhlari bilan solishtirilgan holda, turli yoshdagi va jinsdagi bemorlarda ICA va AI kabi autoantitanalarning titrlari va chastotasi o'rganilgan. Tadqiqotlar natijasida ICA-musbat shaxslarda T-limfotsitlar va CD8 hujayralarining kamayishi, B-limfotsitlarning ko'payishi, NFF va IRI ko'rsatkichlarining o'zgarishi aniqlangan. Xulosa qismida esa kliniches faoliyatda diagnostik algoritmlarni yaratish va profilaktik tadbirlarni ishlab chiqish bo'yicha muhim tavsiyalar berilgan.

Asosiy mavzular

• 1-tur qandli diabetning immunopatogenezi va diagnostikasi: 1-tur qandli diabetning klinik ko'rinishidan oldin bemorlarning qon zardobida beta-hujayra antigjenlariga va insulinga autoantitanalarning paydo bo'lishi hamda ularning rivojlanish mexanizmlari, hujayrali va gumoral immunitetning o'zgarishlari batafsil tahlil qilingan. Shuningdek, ICA va AI kabi autoantitanalarning titrlari va chastotasini aniqlashning diagnostik ahamiyati ham o'rganilgan.
• Bolalar va kattalardagi autoimmun jarayonlar va ularining qandli diabet rivojlanishidagi o'rni: Tadqiqotda bolalar va kattalardagi ICA va AI kabi autoantitanalarning titrlari va chastotasi solishtirilgan. Natijalarda ICAga antitanalari bo'lgan bolalar va o'smirlarda bazal C-peptidning past sekretsiyasi va beta-hujayralarning stimulyatsiyasiga past javob aniqlangan. Bu esa oshqozon osti bezining insulin chiqaradigan hujayralarining zaxira funksiyalarining pasayishini ko'rsatadi.
• Glikirlangan oqsillar va immunitet ko'rsatkichlarining o'zgarishi: 1-tur qandli diabetning klinik oldi bosqichlarida glikirlangan oqsillar (HbA1c, GSK, GF) va immunitet ko'rsatkichlarining (leykotsitlar, limfotsitlar, T-limfotsitlar, B-limfotsitlar, CD4, CD8, NFF) o'zgarishi o'rganilgan. Natijalar shuni ko'rsatdiki, xavfli guruhlarda glikirlangan oqsillar va immunitet ko'rsatkichlari nazorat guruhiga nisbatan sezilarli darajada yuqori bo'lgan.
• Xulosa va tavsiyalar: Xulosa qismida tadqiqot natijalari asosida 1-tur qandli diabetning diagnostikasi va profilaktikasi bo'yicha muhim xulosalar chiqarilgan va amaliyotga tadbiq etish uchun tavsiyalar berilgan. Xususan, ICA titrlarini aniqlash va C-peptid darajasini tekshirish orqali yuqori xavfli shaxslarni aniqlash algoritmlari taklif etilgan.