Omon Matjon she’riyati lingvopoetikasi

Ushbu dissertatsiya Omon Matjon she'riyatining tilini lingvopoetik jihatdan tadqiq qilishga, shoirning til imkoniyatlaridan foydalanish mahoratini va bu orqali oʻzbek adabiy tili rivojidagi oʻrnini belgilashga bag'ishlangan. Tadqiqotda Omon Matjon she'riyatida qoʻllangan fonetik, leksik, sintaktik vositalarning poetik vazifasi, uslubiy xususiyatlari hamda dialektizm, frazeologizm, okkazionalizm, antiteza kabi lingvopoetik vositalarning badiiy-estetik jihatdan oʻrganildi. Tadqiqot natijalarida shoir tilining oʻziga xos xususiyatlari, milliy tilimiz imkoniyatlaridan foydalanish mahorati va oʻzbek tilining boyligini ochib beruvchi jihatlari aniqlandi. Tadqiqot Oʻzbekiston Respublikasi oliy ta'lim tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasi, Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish hamda targʻib qilish boʻyicha qarorlari kabi muhim hujjatlar talablariga muvofiq keladi.

Asosiy mavzular

Kirish: Mavzuning dolzarbligi va zarurati, tadqiqotning maqsadi va vazifalari, obyekti va predmeti, ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati, tadqiqot natijalarini amaliyotga joriy qilish, nashr etilgan ishlar va dissertatsiya tuzilishi boʻyicha ma'lumotlar keltirilgan.
Omon Matjonning til vositalaridan foydalanish mahorati va uni tadqiq qilish yoʻllari: Tilshunoslikda yangi soha va yoʻnalishlarning yuzaga kelishi, lingvopoetika sohasi, poetik aktuallashgan – poetik mazmun bilan to'yintirilgan til birliklari aniqlanishi va baholanishi, lingvopoetika tahlil jarayonida poetik mazmun bilan to'yintirilgan til birliklari aniqlanadi va ular tegishli tarzda baholanadi. Tilshunoslikda mazkur yangi sohani ma'lum bir tizim asosida yaxlit planda oʻrganish yuzasidan tilshunoslar turli xil qarashlari bayon qilingan.
Omon Matjon she'riy asarlarining matniy tuzilishi va lingvopoetik imkoniyatlari: Shoir ijodida ishlatilgan fonetik, leksik, sintaktik vositalarning badiiy-estetik xususiyatlari, jumladan, alliteratsiya, assonans, geminatsiya, sinonimlar, antonimlar, omonimlar, paronimlar, dialektizmlar, frazeologizmlarning lingvopoetik tahlili berilgan.
Omon Matjon she'riyati tilidagi badiiy-tasviriy va ekspressiv-sintaktik vositalarning lingvopoetik xususiyatlari: Omon Matjon she'riyatida oʻxshatishlar, takrorlar, jonlantirish, antiteza, sintaktik parallelizmlarning lingvopoetik tahlili, ularning badiiy-estetik xususiyatlari va vazifalari tahlil qilingan.
Xulosa: Tadqiqotning asosiy xulosalari va natijalari bayon etilgan. Lingvopoetikaning tarixiy taraqqiyoti, Omon Matjon she'riyatining lingvopoetik oʻziga xosligi, shoirning til vositalaridan foydalanish mahorati, oʻzbek tiliga qoʻshgan hissasi, tilning boyligini ochib berishi kabi jihatlar qayd etilgan.