Ingliz va o‘zbek og‘zaki hamda yozma nutqida instruktiv diskurs
Ushbu tadqiqot Nargiza Abduraxmanova tomonidan Ingliz va Oʻzbek tillarida ogʻzaki va yozma nutqda instruktiv diskurs mavzusida tayyorlangan falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi avtoreferatining tahlilidir. Avtoreferatda instruktiv diskursning lingvistik va ekstralingvistik jihatlari, uning oʻziga xos xususiyatlari va tarjimasi bilan bogʻliq muammolar atroflicha oʻrganilgan. Tadqiqotning asosiy maqsadlari, vazifalari, obyekti va predmeti aniqlangan. Tadqiqotning ilmiy yangiligi, amaliy natijalari va ularning ishonchliligi hamda ilmiy va amaliy ahamiyati bayon etilgan. Xususan, ingliz va oʻzbek tillaridagi instruktiv diskursning oʻziga xos xususiyatlari, jumladan, nutq janrlari, terminologiyasi, sintaktik va leksik-stilistik jihatlari qiyoslanib, ularning tarjima masalalariga oid tahlillar keltirilgan. Avtoreferatda tadqiqot natijalarining jahon tilshunosligidagi oʻrni va ahamiyati ham koʻrsatib oʻtilgan.
Asosiy mavzular
- Instruktiv diskursning lingvistik va ekstralingvistik jihatlari: Tadqiqotda instruktiv diskursning oʻziga xos xususiyatlari, jumladan, nutq janrlari (informativ, imperativ, etiketga oid, subyektiv baho), muallif va adresat obrazi, muloqot sohasi, xronotop, ijtimoiy mavqe, lisoniy va nolisoniy omillar, shuningdek, pragmatik faktorlar atroflicha tahlil qilingan. Ingliz va oʻzbek tillaridagi instruktiv diskursning oʻxshash va farqli jihatlari qiyoslanadi.
- Instruktiv diskursning turlari va tipologiyasi: Avtoreferatda diskursning ogʻzaki va yozma turlari, monologik va dialogik nutq kabi koʻrinishlari, shuningdek, institutsional, pedagogik, tibbiy, ilmiy, siyosiy, diniy, maishiy, yumoristik va ritual diskurs kabi sotsiolingvistik va pragmalingvistik tiplari haqida ma'lumot berilgan.
- Instruktiv diskursning tarjimasi: Dissertatsiyada instruktiv matnlarni tarjima qilishning oʻziga xos muammolari, jumladan, jamoat transporti (metro, avtobus, samolyot) boʻyicha yoʻriqnomalarning tarjimasi, shuningdek, farmatsevtik va maishiy texnika jihozlari yoʻriqnomalarini tarjima qilishdagi qiyinchiliklar koʻrib chiqilgan.