Noqardosh tillarda o‘zlashtirmalik va uning funksional-semantik xususiyati

Ushbu avtoreferat Roʻziyev Yarash Bozorovich tomonidan Filologiya fanlari doktori (DSc) dissertatsiyasi asosida tayyorlangan. Dissertatsiyada noqardosh tillarda (nemis, rus va oʻzbek) oʻzga nutq turlarining funksional-semantik xususiyatlari, ularning til va nutqdagi oʻrni, hamda lisoniy, milliy-madaniy, sistem-struktur, pragmatik, kognitiv hamda kommunikologik tabiatini ochib berish asosiy maqsad qilib olingan. Tadqiqotda shuningdek, oʻzbek tilida oʻzlashtirmalikning sintaktik va morfologik turlari ustunligi, rus tilida esa faqat sintaktik turi mavjudligi, oʻzlashtirmalikning lugʻaviy vosita orqali namoyon boʻlishi aniqlangan. Shuningdek, oʻzbek adabiy tili qurilishining bosh xususiyati tejamkorlik bilan belgilanishi, mazkur hodisaning voqelanishi funksional-potensial va pragmatik, kontekstual va kommunikativ belgilar orqali shartlanganligi isbotlangan. Asosiy e'tibor, avvalo, tadqiqotning nazariy va amaliy ahamiyatiga qaratilgan boʻlib, unda taʼlimiy jarayonlar, xususan, chet tillarni oʻqitish va tarjima faoliyatida qoʻllash boʻyicha tavsiyalar berilgan.

Asosiy mavzular

  • Oʻzlashtirmalikning funksional-semantik xususiyatlari: Dissertatsiyada noqardosh tillarda oʻzga nutq turlarining funksional-semantik xususiyatlari, ularning til va nutqdagi oʻrni, hamda lisoniy, milliy-madaniy, sistem-struktur, pragmatik, kognitiv hamda kommunikologik tabiatini ochib berish maqsadida tadqiqot olib borilgan.
  • Oʻzbek tilida oʻzlashtirmalikning sintaktik va morfologik turlari: Tadqiqotda oʻzbek tilida oʻzlashtirmalikning sintaktik va morfologik turlari ustunligi, rus tilida esa faqat sintaktik turi mavjudligi, oʻzlashtirmalikning lugʻaviy vosita orqali namoyon boʻlishi aniqlangan.
  • Oʻzbek adabiy tili qurilishining tejamkorlik xususiyati: Oʻzbek adabiy tili qurilishining bosh xususiyati tejamkorlik bilan belgilanishi, mazkur hodisaning voqelanishi funksional-potensial va pragmatik, kontekstual va kommunikativ belgilar orqali shartlanganligi isbotlangan.