Nikel(II) va mis(II) ionlarini aniqlashning spekrtrofotometrik usullarini ishlab chiqish

Ushbu dissertatsiya Oʻzbekiston Respublikasi Oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar vazirligi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasi tomonidan tasdiqlangan mavzu bo'yicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini olish uchun tayyorlangan avtoreferatdir. Tadqiqotning asosiy maqsadi nikel(II) va mis(II) ionlarini aniqlashning yangi, selektiv va samarali spektrofotometrik usullarini ishlab chiqish hamda ularning amaliyotga tatbiq etilishini o'rganishdan iborat. Dissertatsiyada yangi organik analitik reagent – 4-GOKSNN dan foydalanilgan holda, eritma va qattiq fazada (jelatina plyonkasi yordamida) ushbu metall ionlarini aniqlashning optimal sharoitlari belgilangan. Tadqiqot natijalari turli tabiiy, sanoat obyektlari, shuningdek biologik materiallar tarkibidagi nikel va mis ionlarini aniqlashda usulning yuqori sezgirligi, selektivligi va aniqligini koʻrsatadi.

Asosiy mavzular

• Nikel(II) va mis(II) ionlarini aniqlashning spektrofotometrik usullarini ishlab chiqish: Dissertatsiyada nikel(II) va mis(II) ionlarini aniqlash uchun yangi organik analitik reagent 4-GOKSNN dan foydalanilgan holda, eritma va qattiq fazada (jelatina plyonkasi yordamida) spektrofotometrik usullarni ishlab chiqish asosiy masala qilib olingan. Tadqiqot davomida reagentning fizik-kimyoviy xossalari, uning metall ionlari bilan hosil qilgan komplekslarining spektral tavsiflari oʻrganilgan. Aniqlashning optimal sharoitlari (pH, konsentratsiya, vaqt), reagent sarfi aniqlangan. Ishlab chiqilgan metodikalarning selektivligi, sezgirligi va aniqligi turli aralashmalar va real obyektlar (tabiiy suvlar, sanoat chiqindilari, qotishmalar, biologik obyektlar) misolida tekshirilgan va yuqori natijalar olingan.
• Tadqiqotning ilmiy yangiligi va amaliy ahamiyati: Dissertatsiyada ilk bor 4-GOKSNN reagentining molyar soʻndirish koeffitsiyenti va dissosilanish konstantasi aniqlangan. Spektrofotometrik usul yordamida Ni(II) va Cu(II) ionlari bilan hosil qilgan komplekslarining haqiqiy molyar soʻndirish koeffisiyenti va muvozanat konstantalari topilgan. Ni(II) va Cu(II) ionlarini 4-GOKSNN bilan eritmada va immobillangan jelatina plyonkasi yordamida aniqlash uslublari yaratilgan. Ishlab chiqilgan usullarning selektivligi, sezgirligi va aniqligi oshirilgan. Tadqiqot natijalari tabiatni muhofaza qilish, sanoat jarayonlarini nazorat qilish va ekologik monitoringda muhim ahamiyat kasb etadi.