Timur Po‘latov va Xurshid Do‘stmuhammad nasrida poetika masalalari
Ushbu dissertatsiya avtoreferati Timur Poʻlatov va Xurshid Doʻstmuhammad nasrida poetika masalalarini qiyosiy-tipologik va qiyosiy-madaniy jihatdan tahlil qiladi. Tadqiqotda ushbu ikki oʻzbek yozuvchisining ijodidagi obrazlar, syujet, kompozitsiya, til va uslub kabi badiiy-estetik jihatlar, shuningdek, ularning ijodiy oʻzaro ta'sir masalalari oʻrganilgan. Jahon adabiyotshunosligida qiyosiy adabiyotshunoslikning oʻrni va ahamiyati ham koʻrsatib oʻtilgan.
Asosiy mavzular
- Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Jahon adabiyotshunosligida inson va tabiat munosabatlari, badiiy tafakkur tarzi, yozuvchilarning soʻz mahorati masalalarini oʻrganishning dolzarbligi, xususan, rus va oʻzbek adabiyoti oʻrtasidagi aloqa va ijodiy ta'sir masalalarining bugungi kundagi ahamiyati tahlil qilingan.
- Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Zamonaviy rus va oʻzbek nasrining badiiy poetikasiga xos umumiy jihatlar (syujet, kompozitsiya, obrazlar tizimi, til, personaj psixologiyasi, diniy-mifik ifoda, qush obrazlari orqali badiiy idrok) aniqlanib, ularning yagona tizimga egaligi asoslangan.
- Tadqiqotning amaliy natijalari: Tadqiqot xulosalari jahon adabiyoti kontekstida rus va oʻzbek nasrining adabiy aloqasi, ijodiy ta'sirini oʻrganishga, shuningdek, “Qiyosiy adabiyotshunoslik”, “Adabiyotshunoslik nazariyasi” kabi fanlar uchun darslik va qoʻllanmalar yaratishga xizmat qiladi.
- Timur Poʻlatov ijodining oʻrganilishi: Timur Poʻlatovning “Soqchilar minorasi” qissasidagi Vali bobo obrazi orqali milliy oʻzlikni anglash, Xurshid Doʻstmuhammadning “Nigoh” qissasidagi Bek obrazi orqali insonning oliy qadriyatni tushunishi misolida tahlil qilingan.
- Xurshid Doʻstmuhammad ijodining oʻrganilishi: Xurshid Doʻstmuhammadning ijodida umuminsoniy tamoyillar asosida shaxs va jamiyat, vatan va vatanparvarlik, gʻurur, or-nomus kabi muammolarni badiiy tadqiq etilishi, ayniqsa, qush obrazlaridan foydalanish oʻrganilgan.
- Yozuvchilarning badiiy nutqdan foydalanish mahorati: Timur Poʻlatovning “Tebranayotgan Yevroosiyo” va “Donishmand Sizif” asarlarida diniy, mifik unsurlardan foydalanish, roviy nutqining oʻziga xosligi, metaforik, ramziy, mifik usullarning qoʻllanilishi tahlil qilingan.
- Xulosalar: Tadqiqot natijalari asosida rus va oʻzbek nasrining badiiy-estetik va badiiy-psixologik jihatlari, obrazlar, syujet, kompozitsiya, til va uslub qiyosiy-tipologik tahlil qilingan. Yozuvchilar ijodida oʻzaro ta'sir masalasi ham ochib berilgan.