Surunkali noinfeksion kasalliklar va noto‘g‘ri ovqatlanish
Ushbu monografiya surunkali yuqumli bo'lmagan kasalliklar (YuIK) va noto'g'ri ovqatlanishning ularning rivojlanishiga ta'siri, ayniqsa Farg'ona shahri aholisi misolida tadqiq etilgan. Unda ovqatlanish odatlari, jumladan ko'cha taomlari, shakar, tuz, yog'lar iste'moli, jismoniy faollikning ahamiyati, shuningdek semizlik, arterial gipertenziya, yurak ishemik kasalligi va qandli diabet kabi kasalliklar bilan bog'liqligi batafsil tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari asosida aholi salomatligini yaxshilash bo'yicha tavsiyalar berilgan.
Asosiy mavzular
- KIRISH: Surunkali yuqumli bo'lmagan kasalliklar (YuIK, insult, nafas sistemasi kasalliklari, o'smalar, qandli diabet) dunyoda va O'zbekistonda aholi nogironligi va o'limining asosiy sabablari ekanligi, ularning oldini olishda ovqatlanishning muhim o'rni haqida ma'lumot berilgan.
- I BOB ADABIYOTLAR SHARXI: Markaziy Osiyo aholisining ovqatlanish xususiyatlari, ovqatlanishga bog'liq omillarning kasallik rivojlanishidagi roli (arterial gipertenziya, yurak ishemik kasalligi, qandli diabet, semizlik), ko'cha taomlarining ta'siri haqida keng qamrovli ma'lumotlar berilgan.
- II BOB TADQIQOT USULLARI VA MATERIALLAR: Tadqiqot Farg'ona shahri aholisi orasida o'tkazilgan, unda foydalanilgan usullar (anketa-so'rovnoma, laborator tekshiruvlar) va tekshirilgan populyatsiya xususiyatlari bayon etilgan.
- III BOB FARG'ONA SHAHAR AHOLISINING OVQATLANISH TARKIBI BO'YICHA EPIDEMIOLOGIK TADQIQOT NATIJALARI: Farg'ona shahri aholisi orasida surunkali yuqumli bo'lmagan kasalliklarning tarqalishi, xususan semizlik, arterial gipertenziya, YuIK, qandli diabet, ularning ovqatlanish va jismoniy faollik bilan bog'liqligi natijalari tahlil qilingan.
- IV BOB FARG'ONA SHAHAR HUDUDIDA DIETANI TUZATISH USULI BILAN OVQATLANISHGA BOG'LIQ XAVF OMILLARINI OLDINI OLISH IMKONIYATI: Aholining ovqatlanish omillarini sog'liqqa ta'sirini o'rganish algoritmi, ovqatlanishni to'g'irlash usullari va profilaktik tadbirlar ko'rib chiqilgan.