Cтруктур адабиётшунослик
Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi Xalq taʼlimi vazirligi Jizzax Davlat pedagogika institutida tuzilgan boʻlib, unda strukturaviy adabiyotshunoslikning nazariy asoslari, tarixiy rivojlanishi va asosiy tamoyillari oʻrganiladi. Kitobda adabiyotshunoslikning turli yondashuvlari, xususan, strukturaviy tahlilning oʻziga xosliklari va qoʻllanilishi koʻrib chiqiladi. Muallif, Muhammadjon Xolbekov, strukturaviy adabiyotshunoslikning asosiy vakillari, ularning nazariyalari va adabiyotga qoʻshgan hissalarini tahlil qiladi. Kitob adabiyotshunoslik sohasida bilimini oshirmoqchi boʻlgan talabalar, oʻqituvchilar va tadqiqotchilar uchun moʻljallangan.
Asosiy mavzular
- Struktur adabiyotshunoslikning tadriji va talqini: Ushbu mavzuda strukturaviy adabiyotshunoslikning paydo boʻlishi, rivojlanishi va asosiy tamoyillari, shuningdek, uning adabiyotshunoslikka kiritgan yangiliklari va tanqidlari koʻrib chiqiladi. Strukturaviy tahlilning asosiy usullari va ularning adabiy asarlarni tahlil qilishda qoʻllanilishi oʻrganiladi.
- Badiiy matnning struktur-semiotik tadqiki: Mazkur mavzuda badiiy matnning strukturaviy elementlari, ularning oʻzaro aloqalari va matnning umumiy maʼnosini shakllantirishdagi roli tahlil qilinadi. Semiotika nuqtai nazaridan matnning belgilar tizimi, ramziy maʼnolari va madaniy konteksti oʻrganiladi.
- Rolan Bartning struktur adabiyotshunoslik nazariyasi: Ushbu mavzuda Rolan Bartning adabiyotshunoslikka oid qarashlari, xususan, uning strukturaviy tahlilga qoʻshgan hissasi, “Muallif oʻlimi” konsepsiyasi va matnning koʻp maʼnoliligi haqidagi fikrlari koʻrib chiqiladi. Bartning semiotik tahlil usullari va ularning adabiy asarlarni tahlil qilishda qoʻllanilishi oʻrganiladi.
- Algirdas Greimasning struktur adabiyotshunoslik nazariyasi: Mazkur mavzuda Algirdas Greimasning adabiyotshunoslikka oid qarashlari, uning strukturaviy semantikasi, aktant modeli va narrativ grammatikasi tahlil qilinadi. Greimasning mifologik syujetlar, xarakterlar va ularning oʻzaro munosabatlari haqidagi fikrlari koʻrib chiqiladi.
- Matn, intermatn va intermatnlik: Ushbu mavzuda matn, intermatn va intermatnlik tushunchalari, ularning oʻzaro aloqalari va adabiyotshunoslikdagi ahamiyati oʻrganiladi. Intermatnlikning turli koʻrinishlari, xususan, sitatalar, alluziyalar, reministsensiyalar va parodiyalar tahlil qilinadi.