Оч тусли бўз тупроқлар шароитида нўхатнинг экиш ва ўғит меъёрларининг дон ҳосилдорлигига таъсири.

Ushbu dissertatsiya avtoreferati O'zbekiston Respublikasi Qishloq xo'jaligi vazirligi huzuridagi Don va dukkakli ekinlar ilmiy-tadqiqot instituti tomonidan tayyorlangan. Unda Otakulova Dilfuza Azamatovna tomonidan bajarilgan «Och tusli bo'z tuproqlar sharoitida no'xatning ekish va o'g'it me'yorlarining don hosildorligiga ta'siri» mavzusidagi falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi yoritilgan. Tadqiqot Qashqadaryo viloyatidagi och tusli bo'z tuproqlar sharoitida no'xatning "Obod" va "Polvon" navlaridan yuqori va sifatli hosil olish bo'yicha tavsiyalar beradi. Mavzu dolzarbligi, tadqiqotning ilmiy va amaliy ahamiyati, tajribalarning natijalari va ularning amaliyotga tatbiqi atroflicha o'rganilgan.

Asosiy mavzular

Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Dunyoda no'xat yetishtirishning o'sishi, jahon bo'yicha aholining no'xatga bo'lgan talabi va qishloq xo'jaligi sohasida olib borilayotgan islohotlar natijasida no'xat hosildorligining oshishi kabi omillar tadqiqotning dolzarbligini ko'rsatadi.
Tajribaning o'tkazilishi va metodikasi: Qashqadaryo viloyatining och tusli bo'z tuproqlari sharoitida "Obod" va "Polvon" navlarining tajribalari 2021-2023 yillarda o'tkazilgan. Tajribalar 24 ta variantda, 3 takrorlanishda amalga oshirilgan, jumladan, turli ekish usullari va mineral o'g'itlar qo'llanilgan.
Tadqiqot natijalari: Turli ekish usullari va mineral o'g'itlar qo'llashning no'xat navlarining unib chiqishi, ko'chat qalinligi, o'sishi, rivojlanishi, barg hosil bo'lishi, biologik quruq massa to'planishi, fotosintez, hosil elementlari, don hosildorligi va sifatiga ta'siri aniqlangan. Jumladan, 60x5-1 ekish usuli va N45P90K60 mineral o'g'itlarining qo'llanilishi eng samarali ekanligi isbotlangan.
Iqtisodiy samaradorlik: Tadqiqot natijalariga ko'ra, 60x5-1 ekish usuli va N45P90K60 mineral o'g'itlari bilan oziqlantirish eng yuqori iqtisodiy samaradorlikni berishi aniqlangan. Bu usul "Obod" navi uchun 37,5-59,0%, "Polvon" navi uchun esa 37,6-66,9% gacha rentabellikni oshirgan.
Tavsiyalar: Qashqadaryo viloyati sharoitida no'xatdan yuqori hosil olish va iqtisodiy samaradorlikka erishish uchun "Obod" va "Polvon" navlarini 60x5-1 sxemasi bo'yicha ekish hamda N45P90K60 mineral o'g'itlari bilan oziqlantirish tavsiya etiladi.