Tikuv mashinasi moki g’altaginig samarali konstruktsiyasini ishlab chiqish va parametrlarini hisoblash

Ushbu avtoreferat Oʻzbekiston Respublikasi Oliy taʼlim, fan va innovatsiyalar vazirligi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasida B2024.1.PhD/T1193 raqam bilan roʻyxatga olingan texnika fanlari boʻyicha falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasining xulosalarini va tavsiyalarini oʻz ichiga oladi. Asosiy maqsad – tikuv mashinasi moki gʻaltagining samarali konstruksiyasini ishlab chiqish va uning parametrlarini hisoblash. Tadqiqotda moki ipining tarangligini kamaytirish, tikuv sifatini yaxshilash va mashina unumdorligini oshirish masalalari koʻrib chiqilgan. Ishda mavjud muammolar tahlil qilinib, yechimlar taklif etilgan va amaliy natijalar keltirilgan.

Asosiy mavzular

Kirish: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati, dunyodagi tikuv mashinasozlikning rivojlanishi, yuqori sifatli mahsulotlar ishlab chiqarish uchun texnik vositalarning ahamiyati, shuningdek, Oʻzbekiston Respublikasining sanoat siyosati va
Tadqiqotning respublika fan va texnologiyalari rivojlanishining ustuvor yoʻnalishlariga mosligi: Olib borilayotgan tadqiqotlar respublika fan va texnologiyalar rivojlanishining “Energetika, energiya va resurstejamkorlik” ustivor yoʻnalishiga muvofiq bajarilgan.
Muammoning o'rganilganlik darajasi: Dunyoning yetakchi ilmiy tadqiqot markazlari va Oʻzbekiston muhandislik-texnologiya instituti tomonidan olib borilgan tadqiqotlar tahlil qilinadi. Moki g'altagining samarali konstruktsiyasini yaratish masalasi yetarli darajada oʻrganilmaganligi koʻrsatib oʻtiladi.
Tadqiqotning maqsadi: Moki baxya hosil qilish jarayonida, baxyani mahkamlash, moki g'altagiga ipni o'rash hamda g'altakdan chiqishida iplarda yuzaga keladigan taranglikni kamaytiradigan, yuqori sifatli choklarni hosil qilishni ta'minlaydigan moki g'altagi konstruktsiyasini ishlab chiqish parametrlarini asoslashdan iborat.
Tadqiqotning vazifalari: Tikuv mashinasi ishchi organlari konstruktsiyasini takomillashtirish, moki ipini tortilish zonalari boʻyicha hisoblash, tajribaviy qurilmadan foydalanib sinovlar oʻtkazish, samaradorlikni aniqlash kabi vazifalar belgilangan.
Tadqiqot obyekti va predmeti: Obyekt: Modernizatsiya qilingan tikuv mashinasi. Predmet: Moki g'altagining konstruktsiyasi, ishlash printsipi, kinematik xarakteristikalari, bosh val va g'altak harakat qonunlari.
Tadqiqot usullari: Zamonaviy eksperimental tadqiqot usullari, matematik tahlil, analitik va raqamli modellashtirish usullaridan foydalanilgan.
Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Samarali moki g'altagi konstruktiv sxemasi ishlab chiqilgan, ip tarangligini hisoblash formulalari olingan, baxyaqatorlar hosil qilishda ipni tortish kuchi va sarflashi asoslangan.
Amaliy natijalar: Samarali konstruktsiyali modernizatsiya qilingan tikuv mashinasi tavsiya etilgan, optimal parametrlari aniqlangan.
Tadqiqot natijalarining ishonchliligi: Natijalar fundamental nazariyaga muvofiq kelishi, standartlashtirilgan usul va vositalardan foydalanilganligi, nazariy va tajribaviy izlanishlar natijalarining o'zaro mosligi bilan asoslanadi.
Tadqiqot natijalarining ilmiy va amaliy ahamiyati: Ilmiy ahamiyati – ipni tarangligi, tebranish qonuniyatlari, ishqalanish kuchlarini aniqlash formulalari bilan izohlanadi. Amaliy ahamiyati – sifatli baxyaqatorlarni yuqori ish unumida olinganligi, ishlab chiqarishga joriy etilganligi bilan izohlanadi.
Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi: Natijalar «G'AYRAT CHODAK» MCHJ va «SHOFIRKON EKVATORIAL TEKS» korxonalarida joriy etilgan. Ish unumi 2,1-2,2 baravar oshgan, ipning uzilishi kamaygan.
Tadqiqot natijalarining aprobatsiyasi: Natijalar 10 ta ilmiy konferensiyalarda, shu jumladan 6 ta xalqaro va 4 ta respublika miqiyosidagi ilmiy anjumanlarda muhokama qilingan.
Tadqiqot natijalarining e'lon qilinganligi: Dissertatsiya bo'yicha 21 ta ilmiy ish e'lon qilingan, jumladan, 4 ta ilmiy maqola va 2 ta ixtiro patenti olingan.
Dissertatsiyaning tuzilishi va hajmi: Dissertatsiya kirish, to'rtta bo'lim, umumiy xulosa va tavsiyalar, foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati va ilovalardan iborat. Hujm 112 sahifani tashkil etadi.
UMUMIY XULOSALAR: Moki g'altagining samarali konstruktiv sxemasi ishlab chiqilgan, ishqalanish kuchlari momentini hisoblash formulalari olingan, tajribaviy tadqiqotlar asosida maqbul parametrlari aniqlangan, iqtisodiy samaradorligi hisoblangan.