Tog‘li sharoitdagi avtomobil yo‘llarida qor ko‘chkilarining sodir bo‘lishini prognozlash usulini takomillashtirish (Qamchiq dovoni misolida)

Ushbu dissertatsiya avtoreferati togʻli sharoitdagi avtomobil yoʻllarida qor koʻchkilarining sodir boʻlishini prognozlash usulini takomillashtirishga bagʻishlangan. Tadqiqotda iqlim oʻzgarishining taʼsiri, qor koʻchkilari hosil boʻlishini prognozlash modellari va ularning iqtisodiy samaradorligi tahlil qilingan.

Asosiy mavzular

Kirish: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi, tadqiqotning maqsadi va vazifalari, ilmiy yangiligi va amaliy natijalari, tadqiqotning respublika fan va texnologiyalari rivojlanishining ustuvor yoʻnalishlariga mosligi va muammoning oʻrganilganlik darajasi bayon etilgan.
Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Jahonda iqlim oʻzgarishi boʻyicha olimlarning xulosalariga koʻra, oʻrtacha havo haroratining oshishi, kuchli yogʻingarchilik va boshqa noqulay gidrometeorologik hodisalar tufayli qor koʻchkilarining oldini olish masalasi muhim ahamiyat kasb etadi. Iqlim oʻzgarishi transport vositalarining xavfsiz harakatiga salbiy taʼsir koʻrsatmoqda.
Qor koʻchkilari va ularning prognozlash usullari: Togʻli hududlardagi avtomobil yoʻllarida qor koʻchkilarining sodir boʻlishini prognozlash usulini takomillashtirish uchun zamonaviy matematik-statistik tahlil usullarining mavjud emasligi Oʻzbekiston Respublikasida togʻli sharoitdagi avtomobil yoʻllarida qor koʻchkilarining sodir boʻlishini prognozlashni qiyinlashtirmoqda. Shu sababli, ushbu dissertatsiya mavzusini tanlash, uning maqsad va vazifalarini belgilashda asos boʻladi.
Iqlim oʻzgarishining taʼsiri: Respublikamizda kuzatilgan anomal sovuq, issiq va boshqa xavfli iqlim hodisalari iqlim oʻzgarishlari tufayli sodir boʻlmoqda. Iqlim oʻzgarishi avtomobil yoʻllari infratuzilmasiga katta taʼsir koʻrsatmoqda.
Tadqiqotning amaliy natijalari: Togʻli hududlarda iqlim oʻzgarishini hisobga olgan holda sodir boʻlgan qor koʻchkilari va potensial qor koʻchki mintaqalarining geografik va meteorologik maʼlumotlarga asoslangan innovatsion tematik elektron xaritalar yaratilgan. Shuningdek, qor koʻchkilari sodir boʻlishini prognozlash usuli takomillashtirilgan.
Iqtisodiy samaradorlik: Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi avtomobil yoʻllarida transport oqimi harakatining uzluksizligini taʼminlash hisobiga bir yil davomida 2 003 038 650 soʻm iqtisodiy samaradorlikka erishilishini koʻrsatadi.