Қорақалпоғистон маҳаллий хомашё ресурслари асосида фосфорли ва органоминерал ўғитлар олиш технологияларини ишлаб чиқиш

Ushbu dissertatsiya ishida Qoraqolpog'iston mintaqasining mahalliy xomashyo resurslari, xususan, nodulyar fosforitlardan foydalangan holda fosforli va organomineral o'g'itlar ishlab chiqarish texnologiyalarini yaratish bo'yicha olib borilgan ilmiy tadqiqotlar natijalari keltirilgan. Tadqiqotda fosforitlarni turli usullar bilan faollashtirish, ulardan olingan mahsulotlarning kimyoviy-fizikaviy xossalari, shuningdek, sanoat sharoitida joriy etish imkoniyatlari o'rganilgan.

Asosiy mavzular

Qoraqolpog'istonning nodulyar fosforitlari va ularning o'ziga xos xususiyatlari: Qoraqolpog'iston mintaqasidagi turli konlardan olingan nodulyar fosforitlarning kimyoviy va mineral tarkibi, fizik-mexanik xossalari, jumladan, ularning asosiy fosfat minerallari (kurskit va frankolit) hamda bu xomashyoning yuqori reaktivligi o'rganilgan.
Fosforitlarni kimyoviy va mexanokimyoviy faollashtirish texnologiyalari: Nitrati va sulfati ammoniy, karbamid, kaliy xloridi kabi qo'shimchalar bilan fosforitlarni mexanokimyoviy faollashtirish jarayoni, shuningdek, ularni turli konsentratsiyadagi reagentlar bilan kimyoviy faollashtirish usullari tadqiq etilgan. Bu jarayonlarda olingan o'g'itlarning sifat ko'rsatkichlari, xususan, ozuqa moddalarining o'zlashuvchanligi va granulalar mustahkamligi aniqlangan.
Oddiy va murakkab superfosfatlar ishlab chiqarish texnologiyalari: Fosforitlarni sulfat kislotasi bilan faollashtirish orqali sifatli oddiy superfosfat olish, shuningdek, mexanokimyoviy faollashtirish yo'li bilan azotli va kaliyli qo'shimchalar yordamida murakkab (NP va NPK) o'g'itlar ishlab chiqarish texnologiyalari ishlab chiqilgan. Bu texnologiyalar uchun optimal sharoitlar va moddiy balanslar hisoblangan.
Guminnli superfosfat va organomineral o'g'itlar ishlab chiqarish: Qizilmiya ildizi chiqindisini (shrot) vodorod peroksidi bilan oksidlash orqali hosil bo'lgan guminnli moddalarni fosforitlar bilan qo'shib, guminnli superfosfat va organomineral o'g'itlar olish texnologiyalari ishlab chiqilgan. Bu o'g'itlarning qishloq xo'jaligida samaradorligi ham o'rganilgan.
Ammofosfat ishlab chiqarish texnologiyasi: Qoraqolpog'iston fosforitlaridan ekstraksion fosfor kislotasi yordamida ammofosfat olish jarayoni tadqiq etilgan. Bu jarayon uchun optimal nisbatlar va texnologik sharoitlar aniqlangan, shuningdek, olingan mahsulotning kimyoviy tarkibi va fizik xossalari o'rganilgan.
Olingan o'g'itlar texnologiyalarining amaliyotga tatbiqi: Ishlab chiqilgan turli fosforli va organomineral o'g'itlar texnologiyalarining "Indorama Kokand Fertilizers and Chemicals" va "ALBASE" MCHJ kabi korxonalarda tajriba sinovlaridan o'tkazilganligi va kelgusida ularni ishlab chiqarishga joriy etish bo'yicha istiqbolli ishlanmalar ro'yxatiga kiritilganligi haqida ma'lumot berilgan.