Asosiy abiotik omillar konsepsiyasi
Ushbu kitobda abiotik omillar, ekologiya va organizmlarning moslashuvchanligi masalalari ko'rib chiqilgan. Kitobda muhit omillari, yorug'lik, harorat, namlikning organizmlarga ta'siri, shuningdek, turli xil ekologik omillarga moslashish strategiyalari haqida ma'lumotlar keltirilgan. Bundan tashqari, kitobda ekologik omillarning klassifikatsiyasi, suvning ahamiyati va o'simliklarning namlikka moslashish usullari ham yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Muhit va ekologik omillar: Muhitning ta'rifi, tarkibiy qismlari va jonzotlarga ta'sir qiluvchi ekologik omillar. Abiotik, biotik va antropogen omillarning klassifikatsiyasi hamda ularning o'zaro aloqadorligi.
- Abiotik omillar: Anorganik muhitning jonzotlarga ta'siri, kimyoviy va fizikaviy omillar, iqlim omillari (harorat, yorug'lik, namlik, shamol). Yer yuzasining tuzilishi, geologik va klimatik omillarning ahamiyati.
- Yorug'lik va uning organizmlarga ta'siri: Yorug'lik manbalari (tabiiy va sun'iy), quyosh radiatsiyasining tarkibi, ultrabinafsha va infraqizil nurlarning ta'siri. Yorug'likning fiziologik va biologik ahamiyati, fotosintez, fototropizm, fotoperiodizm.
- Haroratning organizmlarga ta'siri: Haroratning hayotiy jarayonlarga ta'siri, haroratning geografik taqsimlanishi, tropik, subtropik, mo'tadil va sovuq mintaqalar. Haroratga moslashish, termofil va kriofil organizmlar.
- Namlikning organizmlar hayot-faoliyatidagi ekologik mohiyati: Namlik manbalari (yomg'ir, qor, tuman), namlikning geografik taqsimlanishi, suvning o'simlik va hayvonlar hujayralaridagi roli. Gidrofitlar, kserofitlar, mezofitlar, ularning namlikka moslashish strategiyalari.
- Abiotik omillarga organizmlarning moslashishi: Makroiqlim, mezoiqlim va mikroiqlim tushunchalari. Iqlim omilllarining organizmlarning o'sishi, rivojlanishi va tarqalishiga ta'siri. Tur ichidagi ekologik xususiyatlar va muhit omillari.