SURUNKALI BUYRAK KASALLIGINING RIVOJLANISHINI GENETIK TEKSHIRISH USULLARI
Ushbu ilmiy-amaliy tavsiyanoma surunkali buyrak kasalligining (SBK) rivojlanishida genetik omillarning rolini tadqiq etishga bag'ishlangan. Unda buyraklar disfunktsiyasida ayrim genlarning (NOS3 va AGT) tutgan oʻrni, genetik polimorfizmlarning SBK bilan bog'liqligi va bu kasallikning rivojlanish xavfini bashorat qilishda ularning ahamiyati atroflicha tahlil qilingan. Tadqiqotda keltirilgan natijalar asosida SBK ni erta aniqlash va oldini olish bo'yicha aniq tavsiyalar berilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Surunkali buyrak kasalligi (SBK)ning bugungi kundagi dolzarbligi, uning kelib chiqish sabablari, ayniqsa genetik omillarning ahamiyati va tadqiqotning maqsadlari bayon etilgan.
- Surunkali buyrak kasalligining rivojlanishida genetik faktorlarning ahamiyati: SBKning ko'p omilli kasallik ekanligi, oilaviy agregatsiyaning genetik komponentlarning ahamiyati, genetik polimorfizmlarning buyrak kasalligiga moyillikni belgilashi haqida ma'lumot beriladi.
- Surunkali buyrak kasalligi rivojlanishiga da'vogar genlarni tavsiflash: Renin-angiotenzin-aldosteron tizimi (RAAS) va endotelial azot oksidi (NO) bilan bog'liq genlar (AGT va NOS3) va ularning polimorf markerlari (Met235Thr va T-786S) hamda ularning buyrak kasalligi bilan aloqadorligi tahlil qilingan.
- Tadqiqot materiali va usullari: Tadqiqot Toshkent tibbiyot akademiyasida o'tkazilgan, unda DNK polimeraz zanjir reaksiyasi asosida genetik tekshiruvlar amalga oshirilgan. Tadqiqotda surunkali buyrak kasalligining turli bosqichlaridagi bemorlar va sog'lom nazorat guruhi ishtirok etgan.
- Tadqiqot natijalari va muhokamasi: NOS3 genining T-786S va AGT genining Met235Thr polimorf markerlarining genotiplari va allellarining tarqalish chastotasi asosiy va nazorat guruhlarida solishtirilgan hamda statistik tahlil qilingan.
- Amaliy tavsiyalar: Molekulyar biologik texnologiyalarni qoʻllash, genetik markerlar yordamida SBK rivojlanish xavfini aniqlash va uning oldini olish boʻyicha tavsiyalar berilgan.
- Foydalanilgan adabiyotlar: Tadqiqotda foydalanilgan ilmiy adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.