Аномал қатлам шароитида қудуқларни бурғилаш жараёнида содир бўлиши мумкин бўлган фавқулодда вазиятларни олдини олиш усулларини такомиллаштириш
Ushbu avtoreferat “Aномал қатлам шароитида қудуқларни бурғилаш жараёнида содир бўлиши мумкин бўлган фавқулодда вазиятларни олдини олиш усулларини такомиллаштириш” mavzusidagi texnika fanlari doktori (PhD) dissertatsiyasi uchun yozilgan. Unda neft va gaz quduqlarini burg'ilashda yuzaga kelishi mumkin bo'lgan favqulodda vaziyatlarning oldini olish usullarini takomillashtirishga bag'ishlangan tadqiqotlar natijalari keltirilgan. Tadqiqotda kema, polisulfid, kalsiy karbonat va kraxmal asosida tayyorlangan modifikatsiyalangan burg'ilash suyuqliklarining optimal tarkibi, ularning fizik-kimyoviy va mexanik xossalarini aniqlash hamda ushbu usullarni takomillashtirish masalalari yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Qazilmalar qazish sanoatida favqulodda vaziyatlarni oldini olish usullarini takomillashtirishning dolzarbligi va zaruriyati, tadqiqotning maqsadi va vazifalari, ob'ekti va predmeti, fan va texnologiya sohasidagi ustuvor yo'nalishlarga mosligi, ilmiy yangiligi va amaliy natijalari, olingan natijalarning ilmiy va amaliy ahamiyati, tadqiqot natijalarini amaliyotga tatbiq etish, nashr etilgan ishlar va dissertatsiya tuzilishi haqida ma'lumot beradi.
- I bob. Zamonaviy neft va gaz quduqlarini qazish texnologiyasini takomillashtirish usullari: Ushbu bobda mavzu bilan bog'liq nashr etilgan ilmiy ishlar ko'rib chiqilgan, neft va gaz quduqlarini qazishda kimyoviy mahsulotlardan foydalanish va ularning mosligi, shuningdek, neft va gaz sanoatida yuzaga kelishi mumkin bo'lgan favqulodda vaziyatlar tahlil qilingan. Xorijiy davlatlardagi sanoat xavfsizligi va favqulodda vaziyatlarni oldini olish usullari bo'yicha tajribalar ham o'rganilgan.
- II bob. Yangi tarkibdagi polimer kompozitlar asosidagi qorishmalar uchun burg'ilash suyuqliklari va ularning xususiyatlarini tadqiq qilish: Ushbu bobda qo'llaniladigan moddalar va materiallar xususiyatlari, tadqiqot usullari, oksiadllangan kraxmal, fosfor saqlovchi kraxmal va polimer kompozitlar asosida yangi burg'ilash qorishmalarini yaratish va ularning xususiyatlarini tadqiq etish yoritilgan. Xususan, turli nisbatdagi kraxmal, polifosfat ammoniy va mineral pudra (kalsiy karbonat) asosida tayyorlangan modifikatsiyalangan kraxmal kompozitlarining xossalari o'rganilgan.
- III bob. Yangi tarkibdagi polimer kompozitlar asosidagi qorishmalarning fizik-mexanik xususiyatlarini tadqiq qilish: Ushbu bobda yangi tarkibdagi polimer kompozitlar asosidagi burg'ilash suyuqliklarining termik barqarorligi, fizik-mexanik va reologik xossalari o'rganilgan. Shuningdek, mikrokontineyerlardan foydalanish samaradorligi va ularning ta'siri tekshirilgan. Neft va gaz qazib olishda yuzaga kelishi mumkin bo'lgan noxush vaziyatlar, xatarlar va ularni boshqarish jarayonlari, shuningdek, texnika va sanoat xavfsizligi masalalariga ham to'xtalib o'tilgan.
- IV bob. Neft va gaz quduqlarini qazishda portlash xavfi baholash: Ushbu bobda neft va gaz quduqlarini qazishda yuzaga kelishi mumkin bo'lgan portlash xavfini baholash va uning oldini olish usullari, hamda bu jarayonda ishlatiladigan suyuqliklarning iqtisodiy samaradorligi o'rganilgan. Shuningdek, gaz aralashmalarining portlash xavfini aniqlash va uni boshqarish mexanizmlari ham tahlil qilingan.
- Xulosalar: Dissertatsiya davomida olib borilgan tadqiqotlar natijasida quyidagi xulosalarga kelingan: modifikatsiyalangan burg'ilash suyuqliklarini tayyorlash texnologiyasi ishlab chiqilgan, ularning optimal nisbati va qo'llash usullari aniqlangan, shuningdek, quduqlarni qazishda yuzaga kelishi mumkin bo'lgan noxush vaziyatlarning oldini olish bo'yicha samarali mexanizmlar yaratilgan.