Юқори сорбцион хусусиятга эга бўлган турли фазовий ўлчамдаги металл-органик каркасларнинг синтези ва физик-кимёвий хоссалари
Ushbu dissertatsiya O'zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Umumiy va noorganik kimyo instituti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi ilmiy kengashda tayyorlangan va unda metall-organik karkaslarning (MOK) sintezi, tuzilishi, fizik-kimyoviy va sorbsion xossalari batafsil o'rganilgan. Tadqiqot natijalari yangi avlod MOKlarni yaratish va ularning amaliy qo'llanilishi bo'yicha muhim ilmiy va amaliy ahamiyatga ega.
Asosiy mavzular
- Metalloorganik karkaslarning o'ziga xos nooblyigi, tuzilishi, adsorbsion va fizik-kimyoviy xossalari (adabiyotlar tahlili): Birinchi bobda metall-organik karkaslarning (MOK) tabiatiga, tuzilishiga, ularni hosil qilish usullariga oid umumiy ma'lumotlar, shuningdek, ularning adsorbsion va fizik-kimyoviy xossalariga bag'ishlangan adabiyotlar tahlil qilingan. MOKlarning gibrid, ko'p funksiyali birikmalar ekanligi, organik ligandlar va metall ionlaridan tashkil topganligi ta'kidlangan. Ularning tuzilishi va xossalariga ta'sir etuvchi omillar ham ko'rib chiqilgan.
- Ob'ektlar, sintez jarayonlari va tadqiqot uslublari: Ikkinchi bobda dissertatsiya tadqiqoti doirasida foydalanilgan asbob-uskunalar, reagentlar, sintez usullari hamda olingan MOKlarni o'rganish uchun qo'llanilgan zamonaviy ilmiy-tadqiqot usullari haqida batafsil ma'lumot berilgan. Tadqiqot ob'ekti sifatida Cu(II), Mn(II), Pb(II), Zn, Fe(III), Co(II) kationlari va turli organik ligandlar asosida sintez qilingan 6 ta yangi MOK olingan.
- Molekulyar va kristalli tuzilish, xossalari: Uchinchi bobda yangi sintez qilingan metall-organik karkaslarning molekulyar va kristalli tuzilishi, fizik-kimyoviy va adsorbsion xossalari batafsil o'rganilgan. Rentgen-difraksion analiz, ИҚ-spektroskopiya, termik analiz, UV-spektroskopiya kabi usullardan foydalanilgan.
- Sorbpsion xossalari va Hirshfeld sirt tahlili: To'rtinchi bobda metall-organik karkaslarning adsorbsion xossalari, jumladan, suv, benzol va azotning adsorbsiyasi o'rganilgan. Hirshfeld sirt tahlili natijasida faol markazlar va ularning o'zaro ta'siri aniqlangan. MOKlarning 1D, 2D va 3D tuzilmalarining sirt maydoni, hajmi va g'ovakliligi qiyosiy tahlil qilingan.