IRRIGATSIYA TIZIMLARIDAGI SUV QABUL QILISH INSHOOTLARINING GIDRAVLIK PARAMETRLARINI ASOSLASH
Ushbu dissertatsiya Fargʻona politexnika instituti huzuridagi ilmiy kengash tomonidan ishlanib chiqilgan boʻlib, suv qabul qilish inshootlarining gidravlik parametrlari va ulardan loyqa choʻkindilarni tozalash usullarini tadqiq etishga bagʻishlangan. Tadqiqotda suv oqimining kinematik tuzilishi, loyqa zarralarining harakatlanishi hamda ularning choʻkish trayektoriyalari oʻrganilgan. Matematik modellashtirish va dala tadqiqotlari natijasida yangi konstruktiv yechimlar taklif etilgan boʻlib, ular suv inshootlarining samaradorligini oshirish va ekspluatatsiya xarajatlarini kamaytirishga qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Suv qabul qilish inshootlarida oqim harakati va daryo oqiziqlarining taqsimotiga doir nazariy va amaliy tadqiqotlar tahlili: Ushbu bo'limda suv qabul qilish inshootlariga daryo oqiziqlari bilan birga loyqa cho'kishi va uning ishchi g'ildiraklarning xizmat muddatiga ta'siri tahlil qilingan. Matematik modellashtirish va dala tadqiqotlari natijalari asosida oqimning turbulentlik darajasi va loyqa zarralarining cho'kish trayektoriyalari aniqlangan.
- Tabiiy dala sharoitida suv qabul qilish inshootlarida daryo oqiziqlarni taqsimotining tadqiqoti: Mazkur bo'limda tabiiy dala sharoitida suv qabul qilish inshootlarida oqimning kinematik parametrlari, loyqa zarralarining taqsimoti va ularning fraksiyaviy tarkibi tadqiq etilgan. Matematik statistika usullari asosida hisoblash usullarining adekvatligi baholangan va oqiziqlarning cho'kish traektoriyasini aniqlash uchun eksponensial bog'lanish shakllantirilgan.
- Matematik model kinematiik parametrlar va rechniye otlojeniya v vodopriyemnykh soorujeniya: Ushbu bobda RANS yondashuvi va k-ɛ turbulentlik modeli asosida suv qabul qilish inshootlarida oqim kinematikasi va daryo oqiziqlarining harakatini modellashtirish ishlari olib borilgan. Modellashtirish natijalari dala tadqiqotlari natijalariga mos kelishi va modelning aniqligi tasdiqlangan.
- Suv qabul qilish inshootlarini muhandislik konstruktiv yechimlari: Ushbu bobda suv qabul qilish inshootlarini loyqa choʻkindilardan tozalash boʻyicha taklif etilayotgan yarim aylana shaklidagi ostona va boshqa konstruktiv elementlarning hisob-kitobi va loyihalash ishlari keltirilgan. Tadqiqot natijalarining ijtimoiy va iqtisodiy samaradorligi ham baholangan.