Bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarini darsdan tashqari tarbiyaviy faoliyatni amalga oshirishga tayyorlash mexanizmi

Ushbu doktorlik (PhD) dissertatsiyasi avtoreferati, boshlang'ich sinf o'qituvchilarini darsdan tashqari tarbiyaviy faoliyatni amalga oshirishga tayyorlashning nazariy asoslari va pedagogik mexanizmini takomillashtirishga bag'ishlangan. Tadqiqotda zamonaviy pedagogik-psixologik yondashuvlar, innovatsion texnologiyalar va xalqaro tajribalar asosida bo'lajak o'qituvchilarni tayyorlashning samaradorligini oshirish yo'llari ko'rsatib berilgan. Tadqiqot natijalariga ko'ra, ishlab chiqilgan pedagogik model va tavsiyalar ta'lim jarayonini takomillashtirishga yordam beradi.

Asosiy mavzular

Tadqiqotning dolzarbligi va zarurati: Jahonda bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarining innovatsion faoliyatlarini loyihalash va amalga oshirish ko'nikmalarini takomillashtirish, ularning kasbiy kompetentligini rivojlantirish muhimligi ta'kidlanadi. Xalqaro ta'lim konsepsiyasida "jamiyatning ta'lim oldiga qo'ygan ijtimoiy buyurtmasiga muvofiq o'qituvchi faoliyati muvaffaqiyatini ta'minlovchi mezonlarni maqbullashtirish" dolzarb vazifa sifatida qayd etilgan. Bu esa bo'lajak o'qituvchilarni darsdan tashqari tarbiyaviy faoliyatni amalga oshirishga tayyorlash zaruriyatini yuzaga keltirmoqda.
Tadqiqotning O'zbekiston Respublikasi fan va texnologiyalar taraqqiyotining ustuvor yo'nalishlariga mosligi: Mazkur tadqiqot ishi respublika fan va texnologiyalar rivojlanishining I. "Axborotlashgan jamiyat va demokratik davlatni ijtimoiy, huquqiy, iqtisodiy, madaniy, ma'naviy-ma'rifiy rivojlantirishda innovatsion g'oyalar tizimini shakllantirish va ularni amalga oshirish yo'llari" ustuvor yo'nalishi bo'yicha bajarilgan.
Muammoning o'rganilganlik darajasi: Respublikamizda boshlang'ich ta'lim tizimini takomillashtirish, boshlang'ich sinf o'qituvchilarining kasbiy kompetentligini rivojlantirish muammolari ko'plab tadqiqotchilar tomonidan o'rganilgan. MDH mamlakatlari va xorijiy davlatlarda ham bu borada tadqiqotlar olib borilgan. Biroq, bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarini darsdan tashqari tarbiyaviy faoliyatni amalga oshirishga tayyorlashning pedagogik mexanizmini takomillashtirishga aloqador masalalar to'liq tadqiq etilmagan.
Tadqiqotning maqsadi va vazifalari: Maqsad: boʻlajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarini darsdan tashqari tarbiyaviy faoliyatni amalga oshirishga tayyorlashning nazariy asoslari va pedagogik mexanizmini takomillashtirish hamda ilmiy metodik tavsiyalar ishlab chiqish. Vazifalar: mavjud me'yoriy-huquqiy va ilmiy-metodik adabiyotlarni oʻrganish; ijtimoiy-pedagogik zaruriyatni asoslash; pedagogik-psixologik asoslar va mazmunni aniqlash; pedagogik modelni takomillashtirish; eksperimental tadqiqot natijalari asosida taklif va tavsiyalar ishlab chiqish.
Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarini darsdan tashqari tarbiyaviy faoliyatni amalga oshirishga tayyorlash jarayoni parametrlari takomillashtirilgan; imkoniyatlari kasbiy pedagogik mezonlarning oʻzaro bogʻlikligi ochib berilgan; pedagogik modeli ishlab chiqilgan.
Tadqiqotning amaliy natijasi: Nazariy asoslar ishlab chiqilgan, pedagogik model takomillashtirilgan, ilmiy asoslangan taklif va tavsiyalar yaratilgan. "Tarbiyaviy ishlar metodikasi" nomli oʻquv qoʻllanma va darslik yaratilib, pedagogik amaliyotga tatbiq etilgan.
Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi: Tadqiqot natijalari "Tarbiyaviy ishlar metodikasi" nomli oʻquv qoʻllanma va darslik mazmuniga singdirilgan. Ushbu materiallar ta'lim jarayonini takomillashtirishga hissa qo'shadi.
Tadqiqot natijalarining aprobatsiyasi: Tadqiqot ishining asosiy mazmuni va g'oyalari 4 ta xalqaro va 6 ta respublika ilmiy-amaliy konfrensiyalarda muhokama qilingan.
Tadqiqot natijalarining e'lon qilinganligi: Nashr etilgan ilmiy ishlar, jumladan, OAK tomonidan tavsiya etilgan jurnallarda maqolalar chop etilgan.
Xulosa: Mamlakatimizda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish, yangi ijtimoiy munosabatlar va qadriyatlarning shakllanishi oliy ta'lim tizimini modernizatsiyalash zaruriyatini ko'rsatmoqda. Bo'lajak boshlang'ich sinf o'qituvchilarini tayyorlashda bola shaxsi, davlat va jamiyat ehtiyojlari hamda metodologik yondashuvlar hisobga olinishi lozim. Pedagogik tafakkurning yangi usullarini tarkib toptirish va shaxsga yo'naltirilgan o'qitish metodlaridan foydalanish muhimdir.